CUMHURİYETÇİ VATANSEVERLER PARTİSİ TÜZÜĞÜ
 19 Mayıs 2024

BÖLÜM I

GİRİŞ, KURULUŞ, AMAÇ VE TEMEL İLKELER

GİRİŞ

Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve ilk Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk tarafından belirlenen ve aşağıda birer cümle ile özetlenen program Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi’nin temel hareket noktasıdır. Bu temel program, 29 Ekim 2025 tarihinde yapılacak 1. Olağan Büyük Kurultay’a kadar devam edecek süreçte bütün parti üyelerinin, il, ilçe, belde yöneticileri ile her kademedeki yöneticilerin katılımlarıyla geliştirilecek, çağın ihtiyaçları ve ülkenin içinde bulunduğu şartlar dikkate alınarak genişletilecektir.

Cumhuriyetçilik; egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olması, halkın kendi kendini yönetme ve yönetimde söz sahibi bulunması Cumhuriyet fikrinin temelidir.

Milliyetçilik; tarih boyunca bir arada yaşamış, bugün bir arada yaşayan ve gelecekte de bir arada yaşama inancında ve kararında olan, aynı vatan, dil, kültür ve siyasi birlik içerisinde olan Türk milletinin milli beraberlik ve vatanseverlik esasıdır.

Halkçılık; toplumun, toplum için toplum tarafından idaresinin, adalete ve eşitliğe dayalı gerçek demokrasi anlayışının temelidir. Halk, yasalar önünde tamamen eşit muamele görmek zorundadır. Sınıf, aile, fert arasında ayrım yapılamaz. Türk halkı çeşitli sınıflardan oluşan bir bütün değil, çeşitli mesleklere sahip olan bir toplumdur.

Laiklik; devletin vatandaşlarıyla olan ilişkisinde din, inanç, felsefi görüş farkı gözetmeden herkese eşit davranması, her vatandaşın din ve inanç özgürlüğünü teminat altına almasıdır. Din, siyasi, hukuki ve ekonomik düzen değil bir inanç ve ahlak sistemidir. Devlet, vatandaşlarını akıl ve bilim ışığında aydınlatmakla görevlidir.

Devletçilik; devletin bireyin gelişmesi, toplumun kalkınması, sosyal adaletin sağlanması için vatandaşlarının eğitim, öğretim, sağlık, güvenlik ve savunma ihtiyaçlarının karşılanması, özgürce yerleşim, ulaşım ve iletişim imkânlarının oluşturulması gibi milletin ortak çıkarlarını ilgilendiren bütün hususlarda düzenleyici, yönlendirici ve gerektiğinde üretici konumunda olmasıdır. Devlet, toplumun ortak menfaatlerine zarar vermeyecek şekilde bireylerin ve ticari kurumların ekonomik özgürlük ve girişimciliğini desteklemekle görevlidir. Kesin zorunluluk olmadıkça piyasalara karışılmaz; bununla birlikte hiçbir piyasa da başıboş bırakılmaz.

Devrimcilik; milletin milli birlik ve beraberliğini tehlikeye düşüren, toplumsal adaleti bozan, ilerleme ve gelişmeye engel olan, akıl ve bilime ters düşen, halkı köleleştiren fikirlerin, emperyalist düşüncelerin, köhnemiş düzen ve kurumların yıkılması, çağın ihtiyaçlarına göre “arasız devrimler” ilkesiyle yenilenmesi ve yeniden inşa edilmesidir.

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, yukarıdaki temel felsefeden hareketle milli birlik ve beraberlik, bağımsızlık, akılcılık ve çağdaşlık değerlerinden ayrılmayacaktır.

KURULUŞ VE AMAÇ

Madde 1–  Kuruluş

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, bu tüzüğe ekli listede açık kimlikleri yazılı kurucular tarafından 19 Mayıs 2024 günü kurulmuştur.

Partinin kısaltılmış adı CVP’dir.

Partinin genel merkezi Ankara’dadır.

Partinin simgesi “Üzerinde yukarıya bakan beyaz ay yıldız bulunan kara kalpak ve altında CVP” yazan, Ulusal Kurtuluş Savaşı ve önderliğini simgeleyen logodur.

Madde 2 – Amaç

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, İstiklal Savaşımız ve milli egemenliğimizle kazandığımız Cumhuriyet’in kurumlarını ve organlarını imtiyazsız, sınıfsız, torpilsiz, kayırmasız herkese eşit kılmak hedefiyle hareket eder. Kurucu Meclis ve 1924 Anayasası’nın ruhunu yeniden canlandırmak Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi’nin asli görevidir

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi milli reflekslerin ve düşüncelerin gelişip serpildiği ve en sağlam kaleyi oluşturduğu İttihatçılıktan Müdafa-i Hukuk’a, Cumhuriyet Anayasası ve Altı Ok’a -Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik ve Devrimcilik- kadar tarihi süreçleri bağımsızlık, direniş ve onurlu yaşamanın kutsal emaneti ve değerleri olarak görür. Milli refleksleri geliştirecek çalışmalar yapar, Cumhuriyet savunusuna göğsünü siper etmiş gençler yetiştirir ve milli politikalar üretir.

Atatürk’ün 20 Nisan 1931 tarihinde seçimler dolayısıyla yapmış olduğu aşağıdaki söylevini temel alarak tüm siyasi amaç ve yöntemlerini bu temel üzerine inşa edecektir.

“Aziz vatandaşlarım,

Bizim bugün yeniden millete hatırlatmayı faydalı gördüğümüz esas noktalar şunlardır:

Cumhuriyet Halk Fırkası’nın cumhuriyetçi, milliyetçi, halkçı, devletçi, laik ve inkılâpçı vasıfları onun değişmeyen bariz mahiyetidir.

Bu mahiyeti şu noktalar izah eder:

Milli mefkûreye sadık kalmak,

Milletin irade ve hâkimiyetini, devletin vatandaşa ve vatandaşın devlete karşılıklı vazifelerinin hakkiyle ifasını tanzim yolunda kullanmak,

Ferdi mesai ve faaliyeti esas tutmakla beraber mümkün olduğu kadar az zaman içinde milleti refaha ve memleketi mamuriyete eriştirmek için milletin umumî ve yüksek menfaatlerinin icap ettirdiği işlerle bilhassa iktisadî sahada devleti fiilen alâkadar ve faal kılmak.

Türkiye Cumhuriyeti halkını ayrı ayrı sınıflardan mürekkep değil ve fakat ferdî içtimaî hayat için iş bölümü itibariyle muhtelif mesai erbâbına ayrılmış bir camia telâkki etmek esas prensiplerimizdendir.

Çiftçiler, küçük sanat erbâbı ve esnaf, amele ve işçi, serbest meslek erbâbı, sanayi erbâbı, tüccar ve memurlar, Türk camiasını teşkil eden başlıca çalışma zümreleridir. Bunların her birinin çalışması diğerinin ve umumî camianın hayat ve saadeti için zaruridir. Fırkamızın bu prensiple istihdaf ettiği (hedeflediği) gaye sınıf mücadelesi yerine içtimaî intizam ve tesanüd temin etmek ve birbirini nakzetmeyecek (bozmayacak) surette menfaatlerde ahenk tesis eylemektir. Menfaatler, kabiliyet ve marifet ve çalışma derecesiyle mütenasip olur.

Çiftçilerimizi kredi, istihsal kooperatifleri gibi iktisadî teşekküllere mazhar etmek ve bu teşekkülleri terakki ve tekemmül ettirmek gayedir.”

1939 tarihinden itibaren Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş amacının tersine bir tarihsel süreç işlemektedir. Devrimci Cumhuriyet felsefesi, başta iktidar sahipleri olmak üzere organize çıkar örgütlerince, çeşitli gerici ve küresel kapitalist politikalarla durağanlaştırılmış, yıkma ve tasfiye müdahalelerine maruz bırakılmış, günümüz itibarıyla neredeyse Cumhuriyet’in tüm kurum ve kuruluşları, hukuku, aydını, sivil toplum kuruluşu ve akademileri akamete uğratılmıştır. Nihai olarak Türk Milleti ve Devleti, parçalama ve sürüleştirme politikaları hâkim kılınmak suretiyle artık milli şuur ve iradeden yoksun kalmış meclis ve ‘üzerindeki’ saray iradesince teslim alınmıştır.

Bu çerçeve içerisinde Türk Milleti’nin ortak menfaat ve refahını yükseltmeyi amaçlayan kuruluş felsefesi ve Anayasamızın temel kurucu ilkeleri esas alınarak, Türkiye Cumhuriyeti Devrimini yeniden inşa etmek amacıyla kurulan Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi’nin temel hedefleri şu şekildedir:

-Başta milli ordusu olmak üzere tüm kurum ve kuruluşlarını ulusal menfaat ve çıkarlar doğrultusunda düzenlemek,

-Üretim ve bölüşüm ilişkilerinden başlayarak milletin ortak amaç ve mutluluğunu sağlayacak gerekli öğretiyi üretmek ve uygulamayı örgütlemek; kapitalizmin insanı ve doğayı yıkıma uğratan, ülkeler arasında barışı ve dayanışmayı ortadan kaldıran, toplum içinde sürekli çatışmayı körükleyen bir avuç kapitalistin çıkarlarının zorunlu kıldığı üretim ve tüketim hummasını eleştirmek. Üretimde, tüketimde, bölüşümde ve kaynak dağılımında halkın refahını, ülkenin ve toplumun çıkarını gözetecek programı geliştirmek,

-Türkiye Cumhuriyeti’ni ve bağımsızlığını, temel kuruluş ilkeleri ve hedefleri çerçevesinde korumak, kollamak, yüceltmek ve gelecek nesillere ulaştırmak,

-Kuvayı Milliye ruhuna dayanan mücadele azmiyle Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş ülküsünde var olan devrimciliği, yenilikçiliği, modernleşmeyi ve çağdaşlaşmayı diriltip sürdürmek; Mustafa Kemal Atatürk’ün deyişiyle “Arasız devrimlerle sınıfsız, imtiyazsız büyük uyum dünyasını” gerçekleştirmek,

-Tam bağımsızlığı gerçekleştirmek, emperyalist odaklara her türlü bağımlılık ilişkisine son vermek, Orta Çağ kalıntısı bütün ilişki ve kurumları toplumun her alanından temizlemek, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde verdiğimiz Kurtuluş Savaşımızın ve Cumhuriyet Devrimimizin bağımsızlık, devrim ve aydınlanma yönündeki bütün kazanımlarının bugün artık yeniden hayata geçirilmesi gerektiğinin bilinciyle hareket etmek.

-Devleti ve milletiyle milli birlik ve bütünlüğü tesis etmek, yıkıcı, bölücü, gerici ve emperyalist girişimlerle mücadele etmek,

-Öncelikle emperyalist saldırıya karşı aynı kaderi paylaştığımız bölge devletleri ve milletleriyle siyasal, kültürel ve ekonomik işbirliğini güçlendirmek; ortak tarih, inanç ve kültür bağları bulunan Türk Cumhuriyetleriyle uluslararası güç birliği oluşturmak; insanlığın barış ve huzurunu temin edecek ve emperyalizme karşı mücadele yürütecek milletler arası ittifakları sağlamlaştırmak,

-Doğa ve çevre ilişkilerinden başlayarak tüm kamusal hizmetlerin doğal denge ve kamu yararı göz önüne alınarak ülke içinde ve dışında çevre katliamlarına karşı, zulme, haksızlığa, cehalete, din ve çıkar savaşlarına, sömürgeciliğe ve köleleştirmeye karşı insan hakları ideallerini kararlılıkla savunmak.

TEMEL İLKELER

Madde 3 – Anayasal Yapı ve Kimlik Politikası

Türkiye Cumhuriyeti, kuvvetler ayrımına dayalı demokratik, laik, sosyal bir hukuk devletidir. Bu ülkenin vatandaşlarına etnik veya dinsel kökenine bakılmaksızın “Türk” denir.

Türk, misak-ı milli sınırları ile belirlenen vatan toprağında, dil, ülkü, tarih, duygu birliği içinde Türk Milleti ile kendi kaderini bir gören ve Türk Milleti’nin ortak çıkarı ve refahı için öğreti ve çabasını yaşamıyla ortaya koyan bireye denir. Vatanın ismi Türkiye, dili Türkçe, bayrağı Ay Yıldız’dır. Türklük etnik değil kültürel ve siyasi bir kimliktir.

Madde 4 – Tarihsel miras

Yolumuz, Üçoklardan Türk illerine ve Türkiye’ye, Bilge Kağan’dan Mustafa Kemal Atatürk’e kadar uzanan Atalar yoludur. Karahantepe, Göbeklitepe, Orhun Abideleri, Ahlat Mezar Taşları ve daha niceleri, bu topraklardaki binlerce yıllık varlığımızın mühürleridir.

Bilge Kağan’ın dediği gibi: “Üstte gök çökmedikçe, altta yer delinmedikçe, Türk’ün ili, töresi bozulmayacak, Türk ulusu en kötü hale düşse de, bağımsızlığını kaybetse de kendine dönecek, adı ve şanı yok olmayacak, bunun için gerektiğinde gece uyumayacak, gündüz oturmayacak, ölesiye bitesiye çalışacaktır.”

Partimiz, Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde işgal kuvvetlerine karşı ilk Kurtuluş Savaşı’nı veren Türkiye halkının Kurtuluş Savaşı iradesi ile yola çıktığı tarih olan 19 Mayıs 1919 tarihini kuruluş günü olarak kabul eder. Yüzyılı aşan kurtuluş, kuruluş, mücadele ve örgütsel birikimi kucaklar.

Madde 5 – Kuvayı Milliye Anlayışı

Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi: “Zor veya hileyle yüce vatanın bütün kaleleri ele geçirilse, bütün kurumları ve her köşesi tamamen işgal edilse, bundan da kötüsü memleketin güç sahipleri acziyet ve ihanet içinde bulunsalar, kişisel çıkarlarını dış güçlerin siyasi amaçlarıyla birleştirseler, millet çaresizlik ve bitkinlik içerisinde olsalar da Türk bağımsızlığı ve Türk Cumhuriyeti sonsuza kadar korunacak ve savunulacaktır.”

Madde 6 – Din ve Diyanet Politikası

İslam dini, siyasi, hukuki ve ekonomik bir düzen değil bir inanç ve ahlak sistemidir. İbni Sina’dan Uluğ Bey’e bilim önderleri, Ahmet Yesevi’den Yunus Emre ve Hacı Bektaş Veli’ye ahlak önderleri, akıl ve bilimi temel alan Ebu Hanife’den Maturidi’ye inanç önderleri Türk Milleti’nin yolunu aydınlatan ışıklardır.

Diyanet İşleri Başkanlığı, toplumu din konusunda akıl ve bilim ışığında aydınlatmakla görevlidir ve kanunla düzenlenmiş hiçbir konuda görüş bildiremez ve Cumhuriyet kanunları ile kaldırılmış bulunan Şeyhulislamlık makamı gibi fetva veremez.

Madde 7 – Aile Politikası

Aile, çocuk, genç, kadın ve erkeğiyle milletin temel öğeleridir. Kadın, Türk toplumunun ana direği, “Hanların Hanı”dır. Aklın cinsiyeti yoktur. Akıl, kadın-erkek eşitliğinin temel unsurudur. Aile kurumu medeni hukuk kurallarının teminatı altındadır.

Bu bölüm şu şekilde düzenlenebilir.

Aile çocuk, genç, kadın ve erkeğiyle milletin temel öğeleridir. Kadın ve çocuklara karşı her türlü ayrımcılık ve şiddet ile mücadele etmek, her türlü eşitsizliği ortadan kaldırmak amacıyla siyasal, sosyal, kültürel ve ekonomik politikalar geliştirmek partimizin görevidir.

Gençlik, Türk ulusunun ve mirasının geleceğidir. Teknoloji, bilim, medeniyet gençlik sayesinde ilerleyecek ve Türk Milleti özgürlük, demokrasi, insan hakları gibi temel değerlerle güçlenecektir.

Gerek aile ve gençlik politikasında, gerekse milli politikalarda karar merkezinde olarak, Cumhuriyet idaresinin gereği, Merkez Karar Kurulu ve Merkez Yürütme Kurulu gibi parti yüksek organlarının en az yarısının, kırk yaş altında kadın ve gençlerden oluşması partimizin temel hedeflerindendir.

Madde 8 – Sosyal Adalet İlkesi

Devletin temel felsefesi adalettir. Ekonomik ve sosyal sınıf tanımaksızın hiçbir unvan ve makam Türkiye Cumhuriyeti devleti kurum ve kuruluşlarıyla, tüzel ve gerçek kişilikler arasında imtiyaz sahibi olamaz. Türk vatandaşları hak, özgürlük kanun ve uygulamalarda eşittir. Türk vatandaşı dışındaki gerçek ve tüzel kişilerin durumu kanunla düzenlenir.

Adalet, emniyet, sağlık, eğitim her Türk vatandaşının ücretsiz ve eşit şekilde yararlanacağı, kamu personeli aracılığıyla verilen kamu hizmeti olup piyasa konusu olamaz. Eğitim ve sağlık alanında özel sektörün yapmış olduğu yatırım ve sermaye kamulaştırılacak ve ilgili personel kamu personel rejimine tabi olacaktır.

Millet siyasal iktidar ve belediyelerin ve hatta tarikat ve cemaatlerin ‘sadaka’ kültürü ve ‘dilenci’ anlayışından kurtarılıp, emek, yetenek, gücü ve ihtiyacı oranında çalışkanlığın yüceltildiği üretim ekonomisinin paydaşları haline getirilecektir.

Hayatını yaşlılık, hastalık ve özür sebebi ile ikame edemeyen tüm vatandaşların vatandaşlık hakları olan yaşama, barınma, eğitim, sağlık ve benzeri temel hizmetleri devlet güvencesinde kamu hizmeti olarak ilgili kurum ve kuruluşlarca yerine getirilecektir. Tüm vatandaşlar devletin sosyal güvencesi altında olacaktır.

Madde 9 – Hak ve Özgürlükler

Herkes düşüncesini herhangi bir araçla açıklama, basın yayın faaliyetinde bulunma, sendika, birlik, dernek kurma, bilim sanat faaliyetinde bulunma ve yayma, bireysel ve toplu olarak dilekçe verme, toplantı ve gösteri yapma haklarına  sahiptir. Bireyler vicdan, kanaat, dini inanç veya inanmama özgürlüğüne sahiptir. Ancak devlet hiçbir dinin koruyucusu veya taraftarı olamaz.

Vatanın bütünlüğünü hedef alan propaganda ile faaliyet, emperyalist devletlerle işbirliği yapmak ve Orta Çağ karanlığını savunmak özgürlük olamaz.

Madde 10 – Enerji Tarım Sanayi Politikası

Kamu yararı gereğince yeraltı ve yerüstü tüm maden ve enerji kaynakları Türk Milletinin ortak malı olup özel sektörün bilgi, birikim ve sermaye yapısı kooperatif modelleri ile birleştirilerek, Kamu İktisadi Teşebbüslerince işletme ve idaresi düzenlenecektir.

Tarım, sanayi ve ticaret konusunda, Ahi Evran felsefesinden yola çıkılarak Cumhuriyet’in amaç edindiği milli seferberlik ve kalkınma modeli olarak, üreticiden tüketiciye kadar tüm zincirin birbirini beslediği ve yükselttiği mesleki dayanışma için kooperatifler aracılığıyla ruhsat planlaması yapılan, ürün ve hizmet standartlarının tanımlandığı ve taban fiyat uygulaması ile desteklenen düzenleyici kamucu anlayış egemen kılınacaktır.

Madde 11 – Devlet ve Özel Sektör Politikası

Ülke ekonomisi açısından stratejik öneme sahip sanayi kuruluşları ile tüm sigorta, kasko, internet, iletişim gibi temel hizmetlerin standart ve taban ücretleri Kamu İktisadi Teşebbüsleri tarafından düzenlenecektir.

Ülkemizin zenginlikleri yabancı şirketlere, bir avuç holding patronuna ve imtiyazlı siyasilere terk edilemez. Milli sanayi, tarım ve ticaret erbabı Devlet Planlama Teşkilatı’nın oluşturduğu politikalar doğrultusunda hazine yardımı, devlet bankalarıyla faizsiz kredi ve desteklerle ihtiyaçlar doğrultusunda gerekli altyapı, uzmanlık, danışmanlık ve benzeri hizmetlerle desteklenecektir.

Rant ve faize dayalı zenginleşmenin yolu kapatılacak olup geriye dönük Maliye Bakanlığı hesap uzmanlarınca yapılacak olan incelemeler sonucu kanunsuz ve kaynağı yasa dışı olan tüm menkul ve gayrimenkule kamu yararı gereğince el konulacaktır. Tüm bu kamulaştırılan menkul ve gayrimenkul vatanın üretim ve kalkınma ekonomisine sermaye olarak kullanılacaktır.

Konusu suç teşkil eden tüm iş ve eylemler ayrıca bağımsız mahkemelerin görev alanı içerisindedir.

Devlet, toplumun bütün bireylerini ırk, din, dil, felsefi düşünce ayrımı yapmaksızın huzur ve barış ortamı içerisinde koruyan, kollayan, hak ve eşitliği sağlayan millet iradesinin siyasal ve hukuksal örgütlenmesidir. Devlet yöneticiliği ise, yönetim gücünü Anayasa ve yasalardan alan ve aynı zamanda Anayasa ve yasalar karşısında hukuksal sorumluluğu olan kişilerden oluşur. Devlet yöneticileri yaptıklarından yahut görevi gereği yapmadıklarından hukuk karşısında hesap vermek zorundadır.

Madde 12 – Emek ve Çalışma Hayatı

Devlet ve millet bütünlüğünü sağlamak amacıyla eşit işe eşit ücret uygulanacak ve asgari ücreti temel alan ücret politikası Anayasa içerisinde yer alacaktır.

En yüksek devlet memuru maaşı asgari ücretin iki katını geçemez. Bu ücret politikası atanmış ve seçilmiş tüm makam ve unvanları kapsar. Devlet memuru başlangıç maaşı asgari ücretin %50 fazlasını geçemeyeceği gibi hizmet yılı, öğrenim durumu, makam ve mevkiye göre yükseltme yapılacaktır.

Emekli maaşı asgari ücretin altında olamayacağı gibi muvazzaf iken aldığı maaşın %10’undan fazla kesintiye gidilmeyecektir.

Kamu personeli (kadın, erkek) askerlik hizmetini yapmış (özrü dolayısıyla muaf olanlar hariç) Türk vatandaşlarından oluşur.

Madde 13 – Milli Güvenlik Politikası

Türk Milleti’nin yaşam sigortası olan Türk Silahlı Kuvvetleri ile Milleti bütünleştirmek ve güçlendirmek milli politikalarımızın başındadır. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin ihtiyaçları doğrultusunda gerekli araç, gereç, personel, kurum ve kuruluşlar Genelkurmay başkanının da üyesi olduğu Yüksek Planlama Teşkilatı kararları gereği hükümetçe ivedilikle yerine getirilecektir.

Bu amaçla tüm kurum ve kuruluşlarda da yapılacak olan liyakat, yükselme, örgütlenme modeli Türk Milleti’nin ortak kader anlayışıyla yeniden tesis edilecektir. Askerlik hizmeti TSK bünyesinde vatanın ihtiyaç ve hedefleri doğrultusunda, meslek kazandırma yöntemiyle gerekli öğreti ve uygulamayı ortaya koyan bir model olarak yeniden şekillendirilecektir. Gerekli uzman, akademisyen ve meslek erbabını yetiştiren, kendi ekonomisini sağlayabilen başta güvenlik olmak üzere tüm doğal afetlere karşıda gerekli teşkilat ve araç gereçleri ile “Güçlü Ordu Güçlü Türkiye” şiarını hayata geçiren en önemli kurum olacaktır.

Tüm kamu kurum ve kuruluşlarının Türk Milleti’yle dayanışmasını yükseltmek amacıyla aynı kurum içerisinde dahi imtiyazlara sebep olan uygulama ve hizmetler, tüm vatandaşların ortak faydası doğrultusunda düzenlenecektir.

Ülkemizin Mavi Vatan’daki çıkarları her koşulda korunacaktır.

Madde 14 –  Sığınmacılar ve Yabancılar Politikası

1- Geri kabul anlaşması derhâl Meclis tarafından kaldırılmalıdır. Başta Suriye olmak üzere, sığınmacıların geldiği, geçiş yaptığı ülkeler ve bölge üzerinde söz sahibi ülkeler ile derhâl geri dönüş programına yönelik ortak görüşmeler başlatılacaktır.

2- Sınırlarımızda tüm güvenlik tedbirleri (sınırların mayınlanması, duvar, dikenli tel, güvenlik kameraları, nöbetçi emniyet kuvvetleri vb.) Genelkurmay Başkanlığı emir komutasında ivedilikle alınacak ve gereken uygulamalar hayata geçirilecektir.

3- Ülkemize yasadışı giriş yapmış olan yabancı menşeli şahıslar derhâl sınır dışı edilecektir.

4- Yurtiçinde bulunan yabancıların tümü (sonradan vatandaşlık kazanmış olanlar dâhil) ikametgâh, gelir durumları ve istihbarî bilgilere dayalı veri çalışmaları yapılarak kayıt altına alınacaktır.

5- Mülkiyet kullanım hakkı, uluslararası karşılıklı sözleşmeler ve milli güvenlik statüsünde değerlendirilerek Türk vatandaşları dışındaki yabancıların (yabancı şirketler dâhil olmak üzere, hangi statüde ve hangi unvana sahip olurlarsa olsun) toprak üzerindeki mülkiyeti bugünkü değerlendirme ile kamulaştırılarak hazineye kaydı yapılmalıdır.

Mülkiyet alımı üzerinden vatandaşlık kazanımı derhâl kaldırılacaktır.

6- Sonradan vatandaşlık almış olanların vatandaşlık sürecindeki tüm işlemleri iç hukuka göre incelenecek; eksik ve hatası olanların vatandaşlıkları iptal edilip, süreçte kastı olan kamu personeli ve ilgili gerçek ve tüzel kişiler cezalandırılacaktır.

7- Sığınmacıların, ülkemizdeki demografik yapıyı, milli güvenliği tehdit edecek şekilde yoğunlaşmasının önüne geçmek için ülkemizin ihtiyaçları da dikkate alınarak, meslek ve uzmanlıklarına göre yeniden planlama, ikamet ve çalışma ruhsatları düzenlenecektir. Bu yeni düzenleme karşısında konuya ilişkin sözleşmeli irade beyannamesi imzalamayanların geldikleri ülkelere geri dönüşü sağlanacaktır.

8- Yeni planlama ve yerleştirme politikasından sonra tüm yabancı menşeli çalışanların temel insani hakları ve çalışma koşulları Türk vatandaşları düzeyinde korunacak olup bu kişilerin Türk Milleti ve Devletine uyumlarının sağlanabilmesi için gereken tedbirler devlet tarafından alınacaktır.

9- Mahkemelerce tespiti yapılan, genel ahlak ve asayişi bozan tüm geçici sığınmacı ve yabancı statüsündekiler derhâl sınır dışı edilecektir.

Madde 15 – Kurucu Meclis ve Anayasa

Partimiz Yeniden Cumhuriyet Devrimi iktidarını kurmak için bir Kurucu Meclis’le, güçler ayrılığını temel alan Bakanlar Kurulu, Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı’nın bulunduğu Meclis hükümet sisteminin Anayasasını Türk Milletinin oylamasına sunacaktır.

Madde 16 – Kültür ve Eğitim Politikası

Kültür ve medeniyetler birbirini izler ve etkiler. Evrensel değerlerin yanında Türk ulusunun kendine has kültür zenginliği ve medeniyet mirası ve de ortak savaş tarihleri vardır. Bu, geçmişten geleceğe toplumun milli birlik ve beraberliğini ayakta tutan en önemli unsurdur.

Ahlak ve terbiye, ruh ve nefis temizliği temellerine dayanan inanç ve kanaat önderliği toplumsal huzurun teminatlarındandır. Ancak, efendi ve kölelik zihniyetine dayalı tarikat ve cemaat anlayışı, kendilerini Tanrı temsilcisi gösterenlerin bireysel özgürlüğü yok ederek oluşturdukları siyasal sömürü ve iktidar araçlarıdır ve Türkiye Cumhuriyeti’nde yeri yoktur.

Eğitim kâr konusu yapılamaz. Bütün kademelerde eğitim ve spor hizmetleri ücretsizdir.

Demokratik, laik, bilimsel ve milli ekonominin ihtiyaçlarına cevap veren tek bir eğitim sistemi ile halka hizmet ruhuyla dolu, özgür düşünceli, yaratıcı, başı dik, haksızlığa direnen, cesur, barışçı, dayanışmacı, emeğe saygılı, kamu mülkiyetine özen gösteren, paylaşmacı ve sorumluluk sahibi nesiller yetiştirmek esastır.

Madde 17 – Çevre, Madenler, Tarihi ve Kültürel Miras, Şehircilik

Toprak, su, hava kirletilemez, yok edilemez. Kapitalizmin geldiği aşamada toprak, su hava, sahillerimiz, ormanlarımız ve yaylalarımız tehdit altındadır. Madenlerimiz yabancı holdinglere peşkeş çekilmektedir.

Çevre, madenler, tarihi ve kültürel miras ile yaşanabilir sağlıklı şehirler, korumamız ve gelecek nesillerimize bırakmamız gereken en önemli emanettir ve kamuya aittir. Özellikle yurt çapında âdeta istila edilmiş ve birçoğu uluslararası şirketlere tahsis edilmiş madenlerimiz, kayıtsız şartsız devletin ve sahibi olan milletin menfaatine uygun işletilmelidir.

Ormanların, denizlerin, akarsuların korunması birincil önceliğimizdir. Hiçbir özel faaliyet bu gibi kamusal alanlarda kalıcı hasar oluşturacak şekilde ruhsatlandırılamaz, geçmiş faaliyetleri göz ardı edilemez. Aykırı davrananlar en ağır şekilde cezalandırılır.

Maden çıkarma ve işleme zararsız teknoloji ile yapılamıyorsa ilgili cevherler gelecek nesillere bırakılacaktır.

Tarihi ve kültürel mirası gün yüzüne çıkarmak, yaşatmak ve geliştirmek için kamulaştırma da dâhil olmak üzere her türlü tedbir ve uygulama, kamusal fayda öncelikli olmak kaydıyla uzman heyetlerin yönetiminde gerçekleştirilecektir.

Şehirlerimizin içler acısı durumu öncelikli faaliyet alanlarımızdandır. Yozlaşmış imar ve müteahhitlik konusu tamamen baştan sona düzenlenecektir. Paraya hizmet eden meslek erbabı yaklaşımı sona erdirilerek paranın meslek erbabının hizmetinde olacağı bir planlama, şehircilik, mimari, mühendislik, tasarım, sanat, yapılaşma anlayışı ve uygulamaları hayata geçirilecektir.

Yeterli uzmanlığı olmayan hiç kimseye planlama, müelliflik, kontrollük, denetim, yapım izni verilmeyecektir.

Şehir baş mimarlığı uygulaması hayata geçirilecektir. Her mahalle sakininin, mahallesinde, sokağında yeni yapılacak yapıların tasarımına ilişkin sorgulama, denetim, onay vereceği bir yapı ruhsatlandırma yöntemi uygulanacaktır.

Yerel ve geleneksel mimarinin ön planda tutulduğu, model şehirler ve köyler kurularak teknolojinin, sosyal imkânların ve tasarımın en iyi örneklerinin verildiği yaşam alanları tüm yurtta yaygınlaştırılacaktır.

İstanbul, Ankara, İzmir başta olmak üzere, tüm şehirler için barındırabilecekleri bir üst nüfus limit tespit edilecek ve buna uygun olarak ülke genelinde nüfusun makul şekilde yayılmasını sağlayacak planlama ve düzenlemeler yapılacaktır.

Depremlere karşı hazırlıklı olunması için tüm yurtta yeni bir imar, ihya ve iskân politikası geliştirilecektir. Bu politika, mevcut şehirlerin nüfus yoğunlukları arttırılmadan uygulanacaktır.

Tüm vatandaşların kendi müstakil aile evlerine sahip olmaları için, yukarda bahsedilen genel ülke planlaması ile bütünleşik olarak köylerin, ilçelerin ve şehirlerin yeni planlamaları yapılarak arsa üretilecek ve dağıtılacaktır.

Madde 18 – Bilim, Ar-Ge, Teknoloji

Her yıl oluşturulacak merkezi bütçede, temel bilimlere ve Ar-Ge faaliyetlerine ayrılan kaynak, dünyadaki en yüksek oranda tutulacaktır.

Yazılım başta olmak üzere başta olmak üzere yapay zekâ, blok zincir, nesnelerin interneti, robotik, mikroçip, giyilebilir teknolojiler vb gibi alanlarda yapılacak girişimler, araştırmalar, faaliyetler en üst düzeyde desteklenecektir. Belirtilen alanlardaki girişimcilik eko sisteminin gelişmesi için tüm kamu satın almaları öncelikle yerli ürünleri tercih edecek şekilde düzenlenecektir.

Halkın bu alanlarda ilgi ve alaka seviyesini yükseltmek için üniversite ve girişimcilerle koordine şekilde gerekli eğitimler, bilinçlendirme yayınları, devlet destekli kitle fonlama vb uygulamalar hayata geçirilecektir.

Ülkedeki iletişim altyapısı standartlaştırılacak, spektrum yönetmeliği yeniden düzenlenecek, acil durum ve afet frekansları tahsisleri yapılarak kamunun ve vatandaşların acil durum ve afet gibi durumlarda iletişimde aksama yaşamamaları için gerekli alternatif iletişim altyapı çalışmaları en kısa sürede tamamlanacaktır. Kara ve deniz sınırları haricinde ülkenin dijital sınırları da belirlenerek bu sınırların korunması ile ilgili çalışmalar ivedilikle hayata geçirilecektir.

Madde 19 – Hizmet Anlayışı

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, dünyanın ve ülkemizin zor şartlar altında bulunduğu günümüzde Türk Milleti’nin diriliş hamlesidir. Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi fikri hür, vicdanı hür, irfanı hür bireylerden oluşur. Parti hizmetleri üyelik ve gönüllük esası temelinde yürütülür. Siyasetimizin temel ilkesi dürüstlük ve şeffaflık içerisinde “Türk Milletinin ortak menfaat ve refahını yükseltme” anlayışıdır.

Partinin en üst yönetiminden tabanına kadar her seviyede düşünceler özgürce ifade edilir ve varılacak ortak akıl çerçevesinde hareket edilir. Makam ve yetkisine bakılmaksızın her üyenin söz hakkı vardır. Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi’nde görev, yetki ve sorumlulukların belirlenmesinde ve yönetiminde Parti Tüzüğü, Siyasi Partiler Kanunu ve Anayasa’nın temel ilkeleri esas alınır.

Parti amaçlarının toplumun her kesimine ve gelecek nesillere ulaştırılması ve benimsetilmesi için kadın ve gençlerin etkin görev ve sorumluluklar yüklenmesine özen gösterilir. Parti organlarında mesleki çeşitlilik yanında engelli vatandaşların da etkin temsiliyetine dikkat edilir.

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, Genel Merkez ve yerel örgütlerindeki temsilci, Yürütme ve Disiplin Kurulları ile komisyonlarında köyden kente bütün meslek örgütlerinin, işçi, çiftçi, esnaf, sanayici, memur, öğrenci ayrımı gözetmeksizin tüm topluluk ve grupların birbirini desteklediği, yaş, cinsiyet, unvan ve makama bakılmaksızın tüm Türk vatandaşlarının milli dayanışma modeliyle yetki ve görev alacağı ve aynı zamanda temsil edilebileceği siyasal örgütlenmedir.

Bir Kurucu Meclis ile yeni anayasa yapmak Cumhuriyet devriminin yeniden iktidarıyla mümkün olacaktır.

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi bu ilkeler doğrultusunda çalışacaktır.

Madde 20- Temel Karar Anlayışı ve Mekanizması:

Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi, örgütlenme ve karar mekanizmasında mevcut Siyasi Partiler Kanunu ilkeleri esas olmakla birlikte, “Tek lider” ve “Otoriter yönetim” anlayışının Cumhuriyet felsefesine aykırı düştüğü inancındadır. Bu sebeple, Kurultay’da belirlenecek nihai ilkelere kadar aşağıda belirtilen “Ortak Doğru, Ortak Karar Yönetimi” anlayışını benimsemiştir.

Partinin örgüt modeli köyden başlayıp ilçe, il, bölge ve merkez karar organları kurullar aracılığıyla oluşturulacak olup, kurulların salt çoğunlukla seçeceği temsil heyetleri yönetim kurulu vazifesini görecektir.

İlçede üç, ilde on ve büyükşehirlerde en az yirmi kişinin oluşturacağı kurullar temsilci olarak ilçede bir, ilde üç, büyükşehirlerde en az beş kişiden oluşan temsil heyetleri oluşturur.

Nüfusa ve üyelik sayısına göre illerde en fazla temsilci beş kişi, büyükşehirlerde on bir kişiden fazla olamaz.

Kurucular Kurulu kırk üç kişiden oluşur.

Merkez Karar Organı kuruluş itibarıyla Kurucular Kurulu üyelerinden oluşur.

Merkez Temsil Heyeti, Merkez Karar Organı’nın salt çoğunluğu kararıyla yedi kişiden oluşur ve Parti Başkanı yetkilerini salt çoğunluk kararıyla kullanır.

Parti Meclisi, her ilin temsil heyetindeki kişilerden oluşur. Salt çoğunluk kararıyla parti Meclisi Sekretaryasını kurar.

Tüm temsil heyetleri parti programını oluşturmak amacıyla tüm gerekli komisyonları ve sekreterliklerini kurar. Komisyonlar kendi içerisinden birer temsilci seçmek suretiyle ortak komisyonlarını oluşturur. Adalet, eğitim, sağlık, maden ve enerji, turizm ve ticaret ve benzeri konularda kurulacak olan gruplar ortak politikalarını oluşturarak Parti Meclisi sekreterine sunar.

Komisyonların sekreterya hizmetleri Parti Meclisi Sekreterliği tarafından yapılır.

İlk büyük kongrede (29 Ekim 2025- Ankara) partinin tüm organlarının seçim çalışması başta olmak üzere iş bu tüzük dâhil parti programını oluşturmak amacıyla, Parti Meclisi’nin salt çoğunluk kararlarıyla gelen öneri ve teklifleri görüşmek ve oylamak üzere Eylül 2024 tarihinden itibaren her ayın ilk cumartesi günü saat 15:00-19:00 arası Kurucular Kurulu toplantı düzenler.

Her ilin ve merkezin temsil heyetleri haftada bir gün salt çoğunluk kararıyla kendi belirledikleri gün ve saatte toplantılarını düzenler.

Tüm toplantı ve kararlar kayda alınarak, bir kopyası kendi arşivlerinde saklanmak üzere, Merkez Temsil Heyeti’nin görevlendireceği parti sekreterine iletilmek zorundadır.

Parti Sekreteryası, tüm kararları, gerekli tasnif ve arşivlemeyi yaparak Merkez Temsil Heyeti’nin her bir üyesine tebliğ eder.

Merkez Temsil Heyeti; parti politikası oluşturma, Merkez Karar Organı’na yeni üye alımı veya üyelikten çıkarma, taşra teşkilatlarına dair temsil heyetleri veya üyelerinin her biri için yahut tüm il ve ilçe kurullarını tümden veya her bir üye için görevden çıkarma, göreve atama ve oluşturulan tüm organları onama ve reddetmede teşkilatlara, parti görevlilerine görev ve yetki vermede tek yetkili organ olup, salt çoğunluk kararı ile aldığı kararlar kesin hükümdedir.

Merkez Temsil Heyeti, almış olduğu kararları, Parti sekreteri aracılığıyla gerekli tebliği Parti Meclisi Sekretaryasına yapar.

 

BÖLÜM II

ÜYELİK

Madde 21 – Üyelik Başvurusu

Siyasi Partiler Kanunu’ndaki şartları taşıyan ve bu tüzüğün koyduğu kuralları benimseyen her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi’ne  üye olabilir.

Üyelik başvurusu, üyelik başvuru belgesiyle ilçe, il ve Genel Merkez temsilciliklerine, partinin yetkilendirdiği kişilere ve bilgisayar ortamında açılan başvuru yerlerine yapılır.

Başvuruda yapılacak işlemler, başvuru belgesinde yer alacak bilgiler ile belgenin çoğaltma, dağıtma, tutulma ve kullanma biçimi, üyeliğe geçiş süreci ile başvuru yerleri yönetmelikle düzenlenir.

Madde 22 – Üyeliğe Giriş

Üyelik il, ilçe temsilcilikleri veya Genel Sekreterlik’e yazılı müracaat ile başlar. Üyelik müracaatı en geç üç ay içerisinde Merkez Yönetim Kurulu tarafından onaylanır. Üyeliğe kabul edilmeyenlere gerekçesi yazılı olarak bildirilir. Üyeliğe kabul edilmeyen kişiler izleyen ilk Büyük Kurultay’da duruma itiraz edip üyeliğe kabulünü talep edebilirler. Büyük Kurultay’ın itiraz üzerine vereceği karar kesindir. Üyelerin seçme ve seçilme hakları Merkez Yönetim Kurulu tarafından üyeliğin onaylanmasıyla başlar.

İl ve ilçe temsilciliklerine yapılan üyelik başvurusu otuz gün içinde Genel Sekreterlik’e ulaştırılmak zorundadır. Üyeliğe uygun olmayan kişilerin üyelik başvuruları ile il ve ilçe temsilcilerinin üyelik başvurusuna ilişkin olumlu ya da olumsuz görüşü de yazılı olarak başvuru ile birlikte Genel Sekreterlik’e gönderilir.

Parti içi eğitim üyeliğin gereğidir. Üyelerin alacakları eğitim, Merkez Yönetim Yürütme Kurulu tarafından programlanır. Merkez Yönetim Kurulu, eğitim programını kendisi uygulayabileceği gibi, il ve ilçe örgütlerini de görevlendirebilir.

Üyelere Genel Sekreterlikçe bastırılan üye kartı verilir.

Madde 23 – Üye Hakları

Parti üyelerinin partiden gerçekleştirilmesini isteyebilecekleri haklar şunlardır:

a) Tüzük ve programlarda yer alan amaç ve ilkelerin gerçekleştirilmesini isteme hakkı,
b) Parti organlarına seçme, seçilme, parti organlarından görev ve katılım isteme hakkı,
c) Parti Tüzüğü çerçevesinde ülke sorunları konusunda önerilerde bulunma hakkı,
ç) Partinin işleyişi ile ilgili bilgilenme hakkı,
d) Eğitilme hakkı.

Madde 24 –  Üyenin Yükümlülükleri

Parti üyelerinin parti ile ilgili yükümlülükleri şunlardır:

a) Miktarı tüzükte belirtilen ödentisini düzenli olarak ödemek,
b) Parti tüzük, program ve politikalarını izleyip öğrenmeye çalışmak,
c) Toplumsal yaşamın ve parti görevlerinin gerektirdiği yetenekleri kazanmaya çalışmak,
ç) Partinin düzenlediği eğitim çalışmalarına eğitici ya da eğitilen olarak katılmak,
d) Partinin tüzük, program ve politikalarını anlatarak partiye yeni üyeler kazandırmak,
e) Seçimlerde partiye ve partinin adaylarına oy kazandıracak çalışmalar yapmak,
f) Siyasal çalışmalarda hukuk ve ahlâk kuralları ile parti ilkelerine uymak,
g) Kişilere değil, tüzükte öngörülen temel amaç ve ilkelere bağlı olarak siyaset yapmak,
ğ) Yasa, tüzük, program, yönetmeliklerle ve parti organlarınca verilen diğer görevleri yerine getirmek.

Madde 25 – Parti Kütüğü

Üyelikle ilgili bütün bilgi ve işlemlerde tek geçerli kaynak Cumhuriyetçi Vatanseverler Partisi Kütüğü’dür. Parti üyeleri ve çeşitli nedenlerle üyeliği sona erenlerle ilgili bilgileri içeren Genel Merkez üye kayıt dosyasına “Parti Kütüğü” denir. Parti Kütüğü’nden hiçbir bilgi silinemez. İlçe ve il temsilciliklerindeki üye listeleri başvuran üyelerin incelemesine açıktır. Parti Kütüğü’nün düzenleme, tutulma ve kütükten yararlanma biçimi Parti Kütüğü Yönetmeliği ile belirlenir.

Madde 26 – Üye Kayıt Defteri

Üye başvuruları ve kayıtları, ilçe örgütlerinde, Genel Sekreterlikce hazırlanmış ve İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’nca onaylanmış defterlere kaydedilir. İlçe örgütleri, Genel Sekreterce yasaların, yetkili kamu makamlarının ve Parti Kütüğü’nün gerekli gördüğü bilgileri içerecek biçimde düzenlenen ve ilçe seçim kurulunca onaylanan üye kayıt defterlerini kullanır.

Üye kayıt defteri, Genel Sekreter tarafından hazırlanan her ilçe üyelerini içermek üzere Parti Kütüğü’nün ilgili bölümünden oluşturularak hazırlanan ve İlçe Seçim Kurulu’nca onaylanan listedir. İlçe üye kayıt defteri ile Parti Kütüğü’nün çelişmesi durumunda, Parti Kütüğü’ndeki bilgiler geçerlidir.

Madde 27 – Üyeliğe İtiraz

Geçmiş yaşamı ile partinin amaç ve tüzüğüyle çelişen eylemlerde bulunan, siyasal olarak ahlaksızlığı tescilli olan, yüz kızartıcı fiil ve eylemlerde bulunmuş olan kişilerin üyeliklerinin Merkez Yürütme Kurulu tarafından onaylanması durumunda, bu tip üyeliklerin iptali için her üye zaman sınırı olmaksızın üyeliğe karşı Merkez Yürütme Kurulu’na yazılı olarak itirazda bulunabilir. Yapılan itirazlar Merkez Yürütme Kurulu’nca karara bağlanır. Üyeliğe itirazın yerinde bulunması durumunda Merkez Disiplin Kurulu’na sevk kararı verilir. Merkez Disiplin Kurulu, parti tüzüğü hükümlerine göre karar verir. Merkez Disiplin Kurulu kararlarına karşı Büyük Kurultay’da itiraz edilebilir. İtiraz üzerine Büyük Kurultay’ın vereceği kararlar kesindir.

Madde 28–  Merkez Yürütme Kurulu Kararı ile Üye Yazımı

Parti yararı gerekli görüldüğü durumlarda Genel Başkan’ca, Merkez Yönetim Kurulu ve Parti Meclisi üyelerince önerilenler, Merkez Yönetim Kurulu kararı ile üye yazılabilirler.

Madde 29 – Yer Değiştirme

Kayıtlı olduğu ilçeden ayrılan üye bir ay içinde taşındığı ilçe başkanlığına başvurarak üyelik kayıtlarının getirilmesini ister. Yer değişimi aynı ilçe tarafından ilgili örgüt birimlerine ve Genel Sekreterlik’e yazılı olarak bildirilir. Birden çok ilçede üye olunamaz. Bu yasağa aykırı davranılması durumunda, Siyasi Partiler Kanunu kuralları uygulanır.

Madde 30– Üyelikten Ayrılma

Partiden ayrılmak isteyen üye, ilçe başkanlığına yazılı olarak başvurur. İlçe Yönetim Kurulu, başvuru ve imzanın kendisine ait olduğunu belirledikten sonra durumu bir hafta içinde ilgiliye, İl Temsilciliği’ne ve Genel Sekreterlik’e yazılı olarak bildirir. Üyelikten ayrılan kişiden parti kimlik kartını geri vermesi, varsa diğer yükümlülüklerini yerine getirmesi istenir. Yükümlülüklerini yerine getirmeyenler için yasal yollara başvurulur.

Madde 31– Üyeliğin Düşürülmesi

Parti üyeliği, Disiplin Kurulu kararı ile çıkarılma; yasada aranan üyelik niteliklerinin kaybedilmesi; bir başka partiye üyelik ve ölüm halinde düşer ve ilgiliye yazılı olarak bildirilir.

BÖLÜM III

ÖRGÜTSEL YAPI

Madde 32 – Parti Örgüt ve Organları

Parti örgütü, Büyük ve Küçük Kurultay, Onur Kurulu, Genel Başkanlık, Parti Meclisi, Merkez Yürütme Kurulu, Merkez Disiplin Kurulu, merkeze bağlı komisyonlar, kollar, temsilcilikler İl Başkanlığı ve İl Yönetim Kurulu, İl Disiplin Kurulu  il örgütüne bağlı komisyonlar, İlçe Başkanları ve İlçe Yönetim Kurulu, ilçe örgütüne bağlı komisyonlar, Belde ve Köy Temsilcilikleri, TBMM Parti Grubu milletvekilleri, TBMM Parti Grubu tarafından oluşturulan komisyonlar, İl Genel Meclisi ve Belediye Meclis Üyeleri ve Belediye Başkanlarından oluşur. Örgüt kademeleri aşamalı olarak Genel Merkez’e bağlıdır.

A- Genel Merkez Organları

Partinin genel merkez organları şunlardır:

a) Büyük Kurultay
b) Genel Başkanlık
c) Parti Meclisi
ç) Merkez Yürütme Kurulu
d) Merkez Disiplin Kurulu
e) Küçük Kurultay
f) Onur Kurulu
g) Parti Denetmenliği
h) Bölge Kurulu

B- İl, İlçe ve Belde Örgütleri

a) İl, ilçe ve belde Kurultayları
b) İl, ilçe ve belde başkanları Temsilciler
c) İl, ilçe ve belde Yönetim Kurulu,
d) İl Disiplin Kurulu
e) İl Temsilciler Meclisi.
f) Köy ve Mahalle Temsilcilikleri

C- Parti Grupları

a) TBMM Grubu Genel Kurulu
b) TBMM Grubu Yönetim Kurulu
c) TBMM Grubu Disiplin Kurulu
d) İl Genel Meclisi Parti Grupları
e) Belediye Meclisleri Parti Gruplarıdır.

D- Kollar, Temsilcilik ve Yan Kuruluşlar

a) Gençlik kolu
b) Kadın Kolu
c) Kültür ve Sanat Kolu
d) Bilim Kolu
e) Yayın propaganda kolu
f) Yurtdışı Temsilcilikleri

Seçimli organların görev süresi iki yıldır.

Parti, bunlar dışında Parti Meclisi veya Merkez Yürütme Kurulu kararıyla yan ve yardımcı kuruluşlar, birimler ve danışma kurulları oluşturabilir.

Madde 33 – Büyük Kurultay

Partinin en yetkili karar organı olan Büyük Kurultay; Genel Başkan, Parti Meclisi üyeleri, Merkez Yürütme Kurulu ve Merkez Disiplin Kurulu üyeleri ile partili bakanlar ve milletvekilleri, parti kurucuları, İl Kurultayları tarafından seçilen TBMM üye tam sayısının iki katı sayıda doğal delegeden oluşur. Delegelerin illere göre sayısı illerin nüfus yoğunluğu dikkate alınarak Parti Meclisi tarafından belirlenir.

Madde 34- Büyük Kurultay’ın Toplanması

Büyük Kurultay iki yılda bir olağan toplanır. Gerek görülen hallerde Parti Meclisi kararıyla bir yıl ertelenebilir. Merkez Yürütme Kurulu kararı, Parti Meclisi kararı ya da Büyük Kurultay delegelerinin üçte birinin yazılı çağrısı ile 45 gün içinde olağanüstü toplanır. Yeterli çoğunluk sağlanamaması durumunda ikinci toplantı bir gün sonra çoğunluk aranmaksızın yapılır.

Ülkenin içerisinde bulunacağı savaş, anarşi, terör, doğal afet ve benzeri olağanüstü hallerde Büyük Kurultay’ın yapılmasına fiziki imkânlar oluşturulamıyor olması durumlarında Parti Meclisi kararıyla Büyük Kurultay iki kez birer yıl ertelenebilir.

Madde 35 – Büyük Kurultay’ın Görev ve Yetkileri

Büyük Kurultay’ın görev ve yetkileri şunlardır:

a) Genel Başkan, Parti Meclisi ve Merkez Disiplin Kurulu üyelerini seçmek,
b) Parti tüzüğünde değişiklik yapmak veya tamamen değiştirmek,
c) Parti Programı’nda değişiklik yapmak veya tamamen değiştirmek, yeni parti programı oluşturmak
ç) Üyelikler konusunda yapılacak itirazları karara bağlamak,
d) Gelir gider kesin hesabını kabul veya reddetmek,
e) Parti Meclisi’nin aklanıp aklanmamasına karar vermek,
f) Partinin bir başka parti ile birleşmesine ve bu durumda parti mallarının tasfiye biçimine karar vermek,
g)Yasaların ve tüzüğün verdiği başka görevleri yapmak, yetkileri kullanmak.

Madde 36 – Görüşme ve Karar

Büyük Kurultay’ı Genel Başkan, o yoksa Genel Sekreter, o yoksa hazırda bulunan en yaşlı Parti Meclisi üyesi, Parti Meclisi’nden hiç kimsenin hazırda olmaması hallerinde hazırda bulunan en yaşlı üye açar. Genel Başkan veya Büyük Kurultay’ı açan üye, önce Kurultay Başkanlık Divanı seçimini sağlar. Divan 1 başkan, 2 başkan yardımcısı, 3 yazmandan oluşur.

Divan, önce Genel Başkan’a, Genel Başkan’ın olmadığı hallerde Büyük Kurultay’ı açan üyeye söz verir. Yasalarda ve bu tüzükte aksine bir hüküm bulunmadıkça Büyük Kurultay’da alınacak kararlar, katılanların salt çoğunluğu ile alınır.

Parti tüzük ve programında değişiklik yapılmasına ilişkin olan veya parti politikasını ilgilendiren konularda karar alınmasına dair önerilerin karara bağlanması için, bunların Genel Başkan, Parti Meclisi üyeleri, Merkez Yürütme Kurulu üyeleri, İl Temsilcileri veya Kurultay üyelerinin en az yarısı tarafından yazılı olarak önerilmiş olması gerekir. Divan tarafından öneriye ilişkin olarak öneri sahiplerine söz verilebilir. Bu öneriler, Kurultay’ca karara bağlanır. Üyelik itirazlarına ilişkin olarak en az 7 üyenin imzasıyla Divan Başkanlığı’na yapılacak yazılı başvurular, Büyük Kurultay tarafından karara bağlanır. Büyük Kurultay kararları kesindir.

Parti politikalarının belirlenmesine örgütün görüşlerinin yansımasını sağlamak için Parti Meclisi veya Merkez Yürütme Kurulu’nca doğrudan doğruya ya da il örgütlerinden gelip bu organlarda tartışıldıktan sonra hazırlanarak Büyük Kurultay’a sunulacak rapor ve karar tasarıları ile Parti Meclisi tarafından kurulmasına karar verilmiş komisyonların adları, Genel Sekreterlik tarafından kurultay tarihinin duyuruluşu ile İl Temsilciliklerine ve TBMM Parti grubuna gönderilir. Oluşturulacak komisyonlar için Parti Meclisi ve TBMM grubu üçer temsilciyi görevlendirir ve isimlerini Genel Sekreterlik’e yazılı olarak bildirir. İllerde ise hangi kurultay delegelerinin hangi komisyonlara katılacaklarını İl Temsilcilikleri, Genel Sekreterlik’e yazılı olarak bildirirler. İl ve ilçe örgütleri ve temsilcilikler kendi bölgelerinde toplantılar yaparak rapor ve karar tasarılarına ilişkin önerileri görüşebilirler, bunları yazılı metin haline dönüştürebilirler.

Komisyonlarca hazırlanan raporlarla karar tasarıları Büyük Kurultay’da görüşülerek karara bağlanır.

Parti organlarına seçim yargı gözetiminde, çarşaf liste, gizli oy, açık sayım yöntemine göre yapılır. Seçimde bilgisayar ve diğer teknolojik olanaklardan yararlanılabilir.

Parti organlarında görev almak isteyen her üye divana ismini yazdırır, görev almak isteyen üyelerin tamamının adı, soyadı dikkate alınarak liste hazırlanır. Üyelerin adı ve soyadı alfabetik sıraya göre liste edilir. Oy kullanacak üyeler, oy verecekleri kurulun üye sayısının en az yarısı kadar üyeyi işaretlemek zorundadır.

Aynı aileden ana, baba, eş ve çocuklar ile teyze, amca, hala gibi 1. derece akrabalar seçime katılabilirler, ancak aynı organda görev alamazlar. Aynı organa seçilen akrabalar arasında kura çekilir.

Büyük Kurultay kararları tüm parti üyelerini bağlar, bu kararlar basın ve diğer yollarla en geç on beş gün içerisinde örgüte ve kamuoyuna duyurulur.

Madde 37 – Genel Başkan

Genel Başkan, Büyük Kurultay’a katılan üyelerin %5’inin önerisi ile aday olanlar arasından, Büyük Kurultay delegelerinin salt çoğunluğun oyuyla, gizli oylamayla seçilir. İlk iki oylamada sonuç alınamazsa, üçüncü oylamada en çok oyu alan Genel Başkan seçilir. Parti Meclisi kararıyla konu ve uzmanlık alanına göre gerekli sayıda genel başkan yardımcısı görevlendirilebilir. Genel Başkan bulunmadığı zamanlarda yerine Genel Sekreter vekâlet eder.

Merkez Yürütme Kurulu ve Parti Meclisi toplantılarına Genel Başkan, başkanlık eder. Genel Başkan’ın bulunmadığı hallerde Genel Sekreter, bu mümkün olmazsa en yaşlı Merkez Yürütme Kurulu üyesi başkanlık eder. Merkez Yürütme Kurulu’ndan hiç kimsenin olmaması halinde Parti Meclisi’nin en yaşlı üyesi başkanlık eder.

Genel Başkanlık makamının istifa, ölüm ve benzeri herhangi bir nedenle boşalması durumunda, Büyük Kurultay toplanıncaya kadar Genel Başkanlık görevine Parti Meclisi tarafından Genel Başkan Yardımcıları arasından biri salt çoğunlukla seçilir. Yeni Genel Başkan, Büyük Kurultay’ı olağan hallerde kırk beş gün içinde savaş, seferberlik, doğal afet, anarşi, terör ve kaos, sıkıyönetim ilanı gibi olağanüstü hallerde ise bir yıl içinde toplantıya çağırır.

Madde 38 – Genel Başkanın Görev ve Yetkileri

Parti tüzel kişiliğini Genel Başkan temsil eder.

Genel Başkan, Büyük Kurultay ve Disiplin Kurulu dışında tüm organların başkanıdır. Disiplin Kurulu dışında, her kademedeki yönetim birimini, kurulu organı ve görevlileri, birlikte ya da ayrı ayrı toplantıya çağırabilir.

Genel Başkan, parti örgütü ve organlarının yasa, tüzük, program ve Büyük Kurultay kararları doğrultusunda düzenli ve verimli çalışması için her türlü önlemi alır, çalışmalar yapar, yaptırır, izler.

Madde 39 – Genel Başkan Yardımcıları

Genel Başkan Yardımcıları, Genel Başkan’ın teklifi üzerine Parti Meclisi’nin salt çoğunluğunun oyu ile yine Parti Meclisi içerisinden seçilir. Genel Başkan Yardımcıları sayısı 2 kişidir. Büyük Kurultay kararı ile 5 kişiye çıkarılabilir.

Madde 40 – Görev ve Yetkileri

Genel Başkan tarafından belirlenen sorumluluklar çerçevesinde görev yaparlar. Başkan’ın bulunmadığı toplantılarda ve ortamlarda Genel Başkan’ı temsil ederler. Herhangi bir mazeretle Genel Başkan’ın hazır bulunmadığı Parti Meclisi, Merkez Yürütme Kurulu ve Küçük Kurultay toplantılarında yerine en yaşlı Genel Başkan Yardımcısı, onun bulunamadığı durumlarda diğer Genel Başkan Yardımcısı veya Yardımcıları yaş büyüklüğü esas alınarak vekâlet eder.

Madde 41 – Parti Meclisi

Parti Meclisi, Büyük Kurultay tarafından seçilen 40 asil ve 10 yedek üyeden oluşur. Büyük Kurultay’dan sonra en yetkili karar organıdır.  Büyük Kurultay kararları, tüzük ve program doğrultusunda parti politikalarını belirler. Asıl üyeliklerden boşalma olması durumunda ön sıradaki yedek üye Parti Meclisi üyeliğine getirilir.

Parti Meclisi, resmî sonuçların alınmasından sonra bir hafta içinde kendiliğinden toplanır. Kendi içinden Genel Sekreter, Genel Sayman, 3 Genel Başkan Yardımcısı ve 5 Merkez Yürütme Kurulu üyesini seçer. Parti Meclisi, iki ayda bir olağan, Genel Başkan’ın, Merkez Yürütme Kurulu’nun ve kendi üyelerinden üçte birinin yazılı önerisi üzerine Genel Başkan’ın çağrısı ile bir hafta içinde olağanüstü toplanır.

Parti Meclisi’nin sekreterya görevini Genel Sekreterlik yapar. Gündem, Genel Başkan’ın ve üyelerin görüşleri alınarak Genel Sekreterlik tarafından hazırlanır.

Parti Meclisi’ne seçilenler, mal bildirimlerini açıklanmak üzere yedi gün içinde Genel Başkanlık’a teslim ederler.

Parti Meclisi üyeliklerinin istifa, üyeliğin düşürülmesi ve ölüm gibi hallerde boşalması ve takiben yedek üyelerin tamamının da bitmesi halinde, partideki en yaşlı üye doğrudan Parti Meclisi üyesi olur. Büyük Kurultay’da seçilerek görevlendirilen Parti Meclisi üyelerinin 15 tanesinin değişmesi durumunda, olağan hallerde 45 günde, olağanüstü hallerde bir yıl içerisinde Büyük Kurultay toplanır.

Madde 42 – Parti Meclisi’nin Görev ve Yetkileri

Parti Meclisi’nin görev ve yetkileri şunlardır:

a) Parti programını, Büyük ve Küçük Kurultay kararları ile seçim bildirgelerini topluma benimsetmek için gerekli hedefleri belirlemek, çalışma programının ilkelerini saptamak,
b) Parti programı, Büyük ve Küçük Kurultay kararları ve seçim bildirgeleri doğrultusunda iç ve dış gelişmelerle ilgili politika ve stratejileri belirlemek,
c) Hükümet kurmaya, hükümete katılmaya, hükümetten çekilmeye cumhurbaşkanı adayı belirlemeye karar vermek,
ç) Seçimlere katılıp katılmamaya karar vermek, önseçim başta olmak üzere aday saptama yöntemini belirlemek, seçim bildirgelerini onaylamak,
d) Uluslararası kuruluşlara üye olmaya karar vermek,
e) Genel Sekreter, Genel Sayman, Genel Başkan Yardımcıları ve diğer Merkez Yürütme Kurulu üyelerini salt çoğunlukla seçmek,
f) Merkez Yürütme Kurulu tarafından hazırlanan yönetmelik tasarılarını görüşüp karara bağlamak,
g) Yıllık bütçe, bilanço ve kesin hesabı inceleyip kabul etmek,
ğ) Merkez Yürütme Kurulu’nca hazırlanan Büyük Kurultay gündemini görüşüp karara bağlamak,
h) Genel Başkan’ın ya da Parti Meclisi üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi ile Merkez Yürütme Kurulu üyelerini, gizli oyla ve salt çoğunlukla görevden almak,
ı) Genel Başkan’ın ya da Parti Meclisi üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi ve salt çoğunlukla ve gizli oyla Genel Sekreter ve Genel Sayman’ı görevden almak,
i) Genel Başkan’ın ya da Parti Meclisi üyelerinin üçte birinin yazılı önerisi ile salt çoğunlukla ve gizli oyla Genel Başkan Yardımcılarını görevden almak,
j) Genel Başkan’ın, Merkez Yönetim Kurulu’nun ya da parti meclisi üyelerinin üçte birinin veya Merkez Disiplin Kurulu’nun yazılı önerisi üzerine disiplin cezalarının kaldırılmasına karar vermek,
k) Taşınmaz malların alımına yada satışına karar vermek,
l) Yasaların, tüzüğün ve programın verdiği diğer görevleri yapmak, yetkileri kullanmak.

Madde 43 – Merkez Yürütme Kurulu

3 (üç) Genel Başkan Yardımcısı, Genel Sekreter ve Genel Sayman yanında Parti Meclisi üyeleri arasından seçilen 5 (beş) kişiden oluşur. Genel Başkan Merkez Yürütme Kurulunun başkanıdır. Üyeliklerin herhangi bir nedenle boşalması durumunda, Parti Meclisi kendi üyeleri arasından yenilerini seçer.

Merkez Yürütme Kurulu üyeleri Genel Başkan, Genel Başkan Yardımcıları ve Genel Sekreter ile iş birliği halinde görev yapar.

Merkez Yönetim Kurulu üyeleri, bu kurulda yapılacak görev tanımlarına ve iş bölümüne göre, örgütlenme ve programdaki çalışma alanlarından birini ya da birkaçını yürütmek, kendine bağlı birim ve komisyonları yönetmekle yükümlüdürler.

Merkez Yürütme Kurulu üyelerinin aynı zamanda Parti Meclisi üyelikleri devam eder.

Madde 44 – Görev ve Yetkileri

Partinin en üst yönetim ve yürütme organı olan Merkez Yürütme Kurulu’nun görev ve yetkileri şunlardır:

a) Büyük Kurultay’ın ve Parti Meclisi’nin verdiği görevleri yapmak,
b) Parti tüzüğü, programı ve yönetmeliklere uygun olarak kendi içinde gerekli iş bölümünü yapmak ve çalışma programlarını hazırlayıp uygulamak,
c) Kendi üyelerinin ve çalışma birimlerinin önerdiği projeleri görüşüp karara bağlamak,
ç) Parti Meclisi’nin gündemini hazırlamak,
d) Tüzük, program ve yetkili organ kararlarının gerektirdiği harcamaları yapmak,
e) Büyük Kurultay’a sunulacak çalışma raporu, kesin hesap ve bütçe önerilerini hazırlayıp Parti Meclisi’nin görüşüne sunmak,
f) Yönetmelik ve karar tasarılarını hazırlayarak Parti Meclisi’ne sunmak,
g) Örgütlenme ile çalışma programında yer alan etkinlikleri yönlendirmek, bu konudaki ortak çalışmaları yürütmek için gerekli birim ve komisyonları oluşturmak, parti üyelerini veya üye olmayan uzmanları görevlendirmek,
ğ) İki ayda bir parti meclisine çalışmalar hakkında rapor vermek
h) Yasaların, tüzüğün ve üst organların verdiği diğer işleri yapmak 

Madde 45 –Genel Sekreter

Genel Sekreter, Parti Meclisi üyeleri arasından gizli oy, açık sayım ve salt çoğunlukla seçilir. İlk iki turda seçilememe durumunda 3. turda en çok oyu alan Genel Sekreter olur.

Örgütün başvurma, yazışma, kayıtların tutulması ve haberleşme yeri Genel Sekreterliktir.

Genel Sekreter, Merkez Yürütme Kurulu kararı ile Parti Meclisi içinden gerek gördüğü sayıda Genel Sekreter Yardımcısı görevlendirilmesini isteyebilir; görevlendirilen Genel Sekreter Yardımcılarının görev alanları yazılı olarak düzenlenir.

Genel sekreterliğin ölüm, üyelikten düşürülme ve istifa gibi nedenlerle boşalması halinde Parti Meclisi içerisinden yenisi gizli oy açık sayımla seçilir.

Genel Sekreter’in aynı zamanda Parti Meclisi üyeliği devam eder.

Madde 46 –Görev ve Yetkileri

Genel Sekreter, Genel Başkan’a ve Merkez Yürütme Kurulu’na bağlı olarak görev yapar.

Görevleri şunlardır:

a) Parti’nin örgütlenmesi ile ilgili çalışmalara dair yazışmaları yapmak, haberleşmeyi sağlamak.
b) Merkez Yönetim Kurulu kararlarının uygulanmasını sağlamak, Merkez Yürütme Kurulu’na karar tasarıları ve öneriler sunmak,
c) Partiyi mahkemelerde, devlet dairelerinde, özel ve tüzel kişilere karşı temsil etmek,
ç) Genel Merkez’e personel alımı konusunda Genel Başkan ve Genel Sayman’ın görüşünü alarak kadro tahsisi için Merkez Yürütme Kurulu’na öneride bulunmak,
d) Yasa, tüzük ve yönetmelikle kendisine verilen diğer görevleri yapmak.

Madde 47 – Genel Sayman

Genel Sayman, Parti Meclisi tarafından kendi üyeleri arasından gizli oy, açık sayım ve üçte iki oyla seçilir. İlk iki turda üçte iki oy alınamaması halinde 3. turda en çok oyu alan üye Genel Sayman seçilmiş olur. Parti Meclisi kararıyla gerekli sayıda Genel Sayman Yardımcısı görevlendirilebilir. Genel Sayman’ın yokluğunda, Genel Başkan’ın görevlendirdiği Genel Sayman Yardımcısı, geçici olarak Genel Saymanlık’a vekâlet eder.

Genel Sayman, parti gelir ve giderlerinin yetkili kurulların kararına dayalı olarak toplanması ve harcanması ile açıklık ve dürüstlük ilkelerinin gerekli kıldığı her tür önlemi almak ve uygulamaları yapmakla yükümlüdür. Genel Sayman, bu uygulamalardan Genel Sekreter’le birlikte bütün örgüt birimlerine karşı yetkili ve sorumludur.

Genel Sayman, Parti Meclisi üyelerinin sözlü ve yazılı sorularına yazılı olarak on beş gün içinde yanıt verir.

Genel Sayman’ın aynı zamanda Parti Meclisi üyeliği devam eder.

Madde 48 – Görev ve Yetkileri

Genel Saymanın görev ve yetkileri şunlardır:

a) Parti gelirlerini yasal yoldan arttırmak,
b) Yıllık bütçe tasarılarını, yıl sonu bilançosunu ve kesin hesabı hazırlayıp Merkez Yönetim Kurulu’na sunmak,
c) Harcamaları usulüne göre yapmak,
ç) Alımına yetkilendirdiği mal ve hizmetleri satın almak,
d) Parti mal varlığının ve demirbaşlarının korunmasını ve kullanımını gözetmek,
e) Partinin gelir ve harcamaları konusunda yetkili organları ve örgütü bilgilendirmek,
f) Yasaların, tüzüğün, yönetmeliklerin verdiği diğer görevleri yapmak.

Madde 49 – Merkez Disiplin Kurulu,

Büyük Kurultay’ca seçilen yedi kişiden oluşur. Kurultay, üç de yedek üye seçer.

Kurul, resmi sonuçların alınmasından sonra bir hafta içinde en yaşlı üyenin başkanlığında toplanarak iş bölümü yapar.

Ölüm, üyeliğin düşmesi veya istifa hallerinde yedek üyelerden, yedek üyeliklerin tamamının boşalması halinde ise partideki en yaşlı üye, bir sonraki kurultaya kadar Merkez Disiplin Kurulu üyesi olur.

Kurulda hukukçu olması hallerinde, başkanlık görevi hukukçu kimliği olan üyeye verilir. Birden fazla hukukçu olması hallerinde seçim yapılır.

Merkez Disiplin Kurulu üyelerinin aynı zamanda Parti Meclisi üyeliği devam eder.

Madde 50 – Merkez Disiplin Kurulunun Görev ve Yetkileri

Merkez Disiplin Kurulu’nun yetki ve görevleri ile çalışma esasları, Parti Meclisi tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.

Madde 51 – Küçük Kurultay

Genel Başkan’ın başkanlığında, Parti Meclisi, Kurucular Kurulu, Onur Kurulu üyeleri ile hükümet üyeleri, TBMM milletvekilleri, il, ilçe, belde ve Büyükşehir Belediye Başkanları ve il, ilçe temsilcileri ile Parti Meclisi tarafından oluşturulmuş olan komisyonların başkanlarından oluşur.

Genel Başkan, Küçük Kurultay’ı yönetmek üzere divan oluşturulmasını sağlar. Genel Başkan’ın bulunmadığı hallerde Büyük Kurultay’ın açılış biçimine dair hükümler Küçük Kurultay için de geçerlidir.

Küçük Kurultay’ın sekreterya görevini Genel Sekreterlik yapar.

Küçük Kurultay yılda en az bir kez olağan; Genel Başkan istemi, Merkez Yönetim Kurulu kararı, Parti Meclisi kararı, il başkanlarının veya partili milletvekillerinin dörtte birinin yazılı çağrısıyla veya parti delege tam sayısının %20’si nispetinde delegenin yazılı çağrısıyla olağanüstü toplanır.

Madde 52 –  Küçük Kurultay’ın Görevleri

Bir danışma organı olan Küçük Kurultay’ın görevleri şunlardır:
a) Parti’nin il, ilçe ve beldelerdeki örgütlenme düzeyi hakkında merkez organlarını, milletvekillerini, bakanları ve il temsilcileri arasında bilgi alışverişini sağlamak,
b) Genel Merkez ve TBMM’deki çalışmalar hakkında il örgütlerini bilgilendirmek,
c) İl örgütleri arasında iletişim ve dayanışmayı sağlamak,
ç) Örgütlenme ve Parti politikaları hakkında görüş bildirmek,
d) Ülkenin içinde bulunduğu koşulları ve parti politikaları hakkında görüş bildirmek.

Küçük Kurultay kararları, salt çoğunluk, gizli oy açık sayım ile alınır. Uygun yöntemlerle 15 gün içerisinde örgüte ve kamuoyuna duyurulur.

Madde 53- Onur Kurulu

Parti kurucuları ve partide en az altı ay Genel Başkan olmuş kişiler hiçbir onay ve karar olmaksızın doğrudan Onur Kurulu üyesidir. Parti, ülke ve millet yararı için önemli hizmetleri bulunan kişiler, Büyük Kurultay’da kurultaya katılan delegelerden %10’u tarafından aday gösterilir ve salt çoğunlukla seçilirler.

Onur Kurulu üyeleri, Büyük ve Küçük Kurultay toplantılarının doğal üyesidir ve oy kullanabilirler. Onur Kurulu, parti işleyişi ve ülke gündemine ilişkin olarak toplantılar yapabilir, kendi içerisinde görevlendirme yapabilir ve komisyonlar oluşturabilir, kararlar alabilirler. Onur Kurulu’nun aldığı kararlar tavsiye niteliğindedir.Madde 54 – Parti Denetmenliği

Parti örgütünün işleyişini izlemek, denetlemek ve çalışmaların kural ve düzenlemelere uygun yapılmasını sağlamak amacıyla Parti Meclisi tarafından Parti Denetmenleri görevlendirilebilir.
Denetmenlerin görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma yöntemleri yönetmelikle düzenlenir.

Madde 55 – Bölge Temsilciler Kurulu

Bölge temsilciler kurulu il ve ilçe başkanları ile belde ve köy temsilcilerinden oluşur. Bölge temsilciler kurulu kendi içinden bir bölge temsilcisi ile 5 bölge yürütme kurulu üyesi seçer. Bölge temsilciler kurulu kurultayı il ve ilçe kurultaylarından sonra, büyük kurultaydan önce yapılır.

Madde 56 – Yardımcı Kurullar, Birimler ve Komisyonlar

Partinin gereksinimleri doğrultusunda, bu tüzükte düzenlenen örgüt birimlerine yardımcı olmak ve çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla komisyonlar ve yardımcı kurullar oluşturulabilir.

Merkez Yürütme Kurulu, Parti Meclisi kararı ile Genel Merkez’e yardımcı olmak üzere, Genel Başkan’a ya da diğer Merkez  Yürütme Kurulu üyelerine bağlı birimler ve komisyonlar oluşturabilir.

Benzer görevlendirmeler Merkez  Yürütme Kurulu kararı ile yerel örgütler için de yapılabilir.
Yardımcı kurullar, birim ve komisyonların oluşumu ve çalışma esasları yönetmelikle düzenlenir.

BÖLÜM IV

İL, İLÇE VE BELDE ÖRGÜTLERİ

Madde 57 –  İl Kurultayı, İl Başkanı ve İl Örgütü

İl kurultayı, iki yılda bir yapılır. İl kongresi, sayısı altı yüzü geçmeyen, ilçe kurultaylarınca seçilmiş delegelerden oluşur. O ilin Partili milletvekilleri ve belediye başkanı ile yönetim ve disiplin kurulları başkan ve üyeleri, il kurultayının doğal üyeleridir. İl yönetim kurulu, il başkanı ile birlikte yedi asıl üç yedek üyeden oluşur. İl yönetim kurulu kendi arasından bir sekreter, bir sayman seçer. İl başkanı, il sekreteri ve il saymanı il yürütme kurulunu oluşturur. İl yönetim kurulunun kararı ile il başkan yardımcıları da seçilerek il yürütme kurulunda yeralır. İl başkanı, il yönetim kurulunu, il disiplin kurulunu ve genel kongre delegelerini il kongresi seçer. İl yönetim kurulları, Parti Meclisi, Merkez Yürütme Kurulu ve kendi kongrelerinin talimatlarını uygular ve illerdeki Parti çalışmasına önderlik ederler. İl olağanüstü kurultayı il yönetim kurulu kararıyla veya bir önceki il kongresi delegelerinin veya Parti’nin il örgütü üyelerinin beşte birinin imzasıyla toplanır. Parti Meclisi, tüzük ve program ihlalleri ile kurultay ve merkez organlarının kararlarının uygulanmaması hallerinde, il yönetim kurullarını feshedebilir. İl kongresine üç aydan az zaman kaldıysa fesih hakkı kullanılamaz. Fesih durumunda Parti Meclisi tarafından geçici yönetim kurulu atanır. Geçici yönetim kurulu kırk beş gün içinde olağanüstü il kurultayını toplar ve yeni seçim yapılır. İl kurultayı, en çok altı yüz delege ile toplanır. Üye sayısı 600’ü geçmeyen illerde bütün üyeler kongre delegesidir. Üye sayısının 600’ü geçmesi halinde, ilçe kurultaylarının seçeceği delegelerin üye sayısına oranı, il yönetim kurulu tarafından belirlenir.

Madde 58 –  İlçe Kongresi, İlçe Başkanı ve İlçe Örgütü

İlçe kurultayları, Siyasi Partiler Yasasının öngördüğü usuller dahilinde seçilecek en çok dört yüz delegeden oluşur. Üye sayısının 400’ü aşmaması halinde kurultay bütün üyelerin katılımıyla toplanır. İlçe üye sayısının 400’ü aşması halinde ilçe kongresi öncesinde üye sayısına göre belirlenecek oranda köy ve mahallelerdeki ilçe kurultayına katılacak delegeleri seçerler. Bazı köy ve mahallelerdeki ilçe kurultayına katılacak delegelerin seçimi, ilçe yönetim kurulunun kararıyla bu köy ya da mahalledeki üyelerin birleştirilmesi yoluyla yapılır. O ilçenin partili belediye başkanı ve o ilçeye bağlı diğer belediyelerin partili başkanları ile ilçe yönetim kurulu üyeleri ilçe kurultayının doğal delegesidir. Büyükşehir belediye başkanları dışındaki partili il belediye başkanı ve o merkez ilçe çevresindeki diğer belediyelerin partili başkanları, merkez ilçe kurultayına o merkez ilçenin yönetim kurulu üyeleri ile birlikte doğal delege olarak katılırlar. İlçe kurultayı iki yılda bir yapılır. Tarihleri, büyük kurultay tarihi dikkate alınarak belirlenir. İlçe yönetim kurulu, ilçe başkanı ile birlikte beş asıl üç yedek üyeden oluşur. İlçe yönetim kurulu kendi arasından bir sekreter, sayman seçer.İlçe başkanı, ilçe sekreteri ve ilçe saymanı ilçe yürütme kurulunu oluşturur. İlçe olağanüstü kurultayı, ilçe yönetim kurulu kararıyla veya bir önceki ilçe kurultay delegelerinin veya Parti’nin ilçe örgütü üyelerinin beşte birinin imzasıyla toplanır. İl yönetim kurulları; tüzük ve programa, merkez organları kararlarına ve il yönetim kurulu kararlarına uyarıya rağmen aykırı uygulamalarda bulunan ilçe yönetim kurullarını feshedebilir. Fesih yetkisi ilçe kongresinden önceki üç ay içinde kullanılamaz. Fesih durumunda, il yönetim kurulunca geçici yönetim kurulu atanır. Geçici yönetim kurulu otuz gün içinde olağanüstü ilçe kongresini toplar ve seçim yapılır.

Madde 59 – Belde örgütü

İl ve ilçe merkezleri dışında kalan beldelerde üç üyeden oluşan belde yönetimi kurulur. Belde yönetimi kendi arasından belde örgütü başkanını seçer. Belde örgütü yönetimi, beldeye kayıtlı üyeler arasından üst örgüt temsilcisinin gözetimi altında seçilir.

Madde 60 – İl ve İlçe Yönetim Kurullarının Görevleri

İl ve ilçe Yönetim Kurulları, kendi görev bölgelerinde partinin başarısı ve amaçlarının gerçekleştirilmesi için yapılacak çalışmaları verimli ve uyumlu biçimde yürütmekle yükümlüdürler.

Görevleri şunlardır:

a) Programı, tüzük kurallarını, Kurultay ve üst organ kararlarını uygulamak; alt yönetim birimlerinin bunlara uymasını sağlamak ve denetlemek,
b) Partinin tüzük ve programını, politikalarını açıklamak ve benimsetmek için çalışmak,
c) Başka partilerin çalışmalarını izlemek,
ç) Partinin üye sayısının çoğaltılması için çalışmak,
d) Hazırlanan parti içi eğitim programlarını uygulamak,
e) Üst organın bilgisi ile görev bölgesinde, siyasal, toplumsal, kültürel ve bilimsel konularda çalışma birimleri, komisyonlar kurmak, toplantılar ve başka etkinlikler düzenlemek,
f) Genel ve yerel seçimlerde parti adaylarının kazanması için gerekli çalışmaları yapmak,
g) Bir önceki yıla ilişkin uygulama sonuçlarını gösteren kesin hesabı Nisan ayı, ilçeleri de içerecek biçimde örgütünün yıllık bütçesini de Ekim ayı sonuna değin bir üst saymanlığa göndermek,
ğ) Süresi içinde yasal haklarını kullanmak, görevlerini yerine getirmek,
h) Üyelere, yerel gereksinimlere göre sekreterlik ve saymanlık dışında da görevler vermek, görevleri değiştirmek, görevden almak,
ı) Yasaların ve parti içi düzenlemelerin kendisine yüklediği öteki görevleri yapmak.

Madde 61 – İl ve İlçe Yönetim Kurullarının Çalışma Kuralları

En geç on beş günde bir, üye tam sayısının salt çoğunluğu ile toplanır ve aynı çoğunlukla karar alır. Kararlar deftere yazılır ve imzalanır.

Özürsüz olarak üst üste üç olağan toplantıya gelmeyen üyenin üyeliği düşer. Yerine yedeği gelir.

Her Yürütme Kurulu, yaptığı çalışmaları ayda bir üst yönetim birimine rapor eder.
Örgüt Temsilcisi, görev sahası içerisindeki bütün çalışmaların ilk sorumlusudur. Bu sorumluluk ve temsilcilik başka bir yönetim kurulu üyesine devredilemez.

Temsilci, sorumluluk bölgesi içindeki yurttaşlarla ilişkileri düzenler, onların sorunlarının çözümü için her türlü girişimde bulunur. Disiplin Kurulu dışındaki kurulları, alt kurulları toplantıya çağırabilir, gerekli gördüğünde toplantılara başkanlık eder, parti üyelerine görev verir.

Başkanın olmadığı durumlarda, sekreter üye vekâlet eder.

Başkan ile Yürütme Kurulu üyeleri, göreve geldikten sonraki yedi gün içinde mal bildirimlerini birim hizmet binasının kolayca görülebilecek bir yerine asarlar. Bir örneğini de Genel Sekreterlik’e gönderirler.

Yürütme Kurulları, partinin her türlü yazışmalarını, üye yazım işlerini, tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütmek üzere gizli oyla ve salt çoğunlukla bir sekreter seçerler.

Yürütme Kurulları gelir, gider ve hesap işlerini yürütmek, muhasebe kayıtlarının zamanında ve yasalara uygun olarak tutulmasını sağlamak üzere gizli oyla ve salt çoğunlukla bir sayman üye seçer.

Madde 62 – Görevden Alma

Yasaya, tüzüğe ve yönetmeliklere göre belirli sürelerle yapılması gereken görevleri yapmayan veya partinin ilkeleri ile bağdaşmayan tutum ve davranışları olan; Yerelİl ve ilçe Örgüt başkanları, yönetim kurulları, yönetim kurulu üyeleri bir üst  kurul tarafından görevden alınabilir veya yazılı olarak uyarılabilir.

Görevden alınan başkan, kurul veya yönetim kurulu üyeleri, görevden alan kurulun bir üst kuruluna yedi gün içinde itiraz edebilir. Üst  kurulların verecekleri kararlara karşı ilgili Kurultaylarda itiraz hakkı vardır ve il ve ilçe kurultayları tarafından verilen kararlar ancak Merkez Yürütme Kurulu ve Genel Kurultay nezdinde yeniden gözden geçirilebilir. İtirazların sonuca ulaştırılmasında kararlar salt çoğunlukla alınır.

Madde 63 –  Görevden Alınanların Yerine Seçim

Örgüt Temsilcisi veya başkanı görevinden alınmış ve yerine atama yapılmamışsa, ilgili yönetim kurulu, üç gün içinde kendi üyeleri arasından üye tam sayısının salt çoğunluğu ile yeni başkanını seçer. Yeni başkan ilk kurultaya kadar görev yapar.

Başkan ve yönetim kurulu birlikte ya da yalnız yönetim kurulu görevden alınmış ise; bir üst kurulu geçici bir kurul görevlendirir. Geçici kurullar, 30 gün içinde kendi kurultayını toplayarak yalnızca seçim işlemini gerçekleştirir.

Madde 64 –  Yerel Onur Üyeleri

Disiplin Kurulu’nun eski başkanları, bir üst birimin kurultayında delege olmayan örgüt başkanları ile belediye başkanları, kurultayı yapılan birimin eski başkanları, üyeliği süren eski milletvekilleri, ilgili birimdeki yardımcı kuruluş başkanları ile kamu niteliğindeki meslek kuruluşları, sendikalar ile dernek, vakıf ve kooperatiflerin Partili başkanları, ilgili kurultayın onur üyeleridir. Yerel Onur Üyeleri, kurultayda divan izin verirse konuşabilir, ancak oy kullanamazlar.

Madde 65 –İl ve İlçe Olağanüstü Kurultayları

Üyelerin dörtte birinin yazılı ve gündemli isteği üzerine ilgili Örgüt başkanı olağanüstü kurultay çağrısında bulunur. Örgüt başkanı veya Yürütme Kurulu talebi üzerine bir üst Kurulu olağanüstü kurultay kararı verir.

İl ve ilçe Olağanüstü Kurultay’ı otuz gün içinde toplanır. Olağanüstü Kurultay gündemi, yeri, günü ve saati on beş gün önceden ilgili örgüt başkanı tarafından Tüzük hükümleri uyarınca duyurulur.

Yerel ve genel seçim takviminin başlangıcından oy verme gününe kadar geçen süre içinde Olağanüstü Kurultay toplanamaz.

Madde 66 – Seçim Döneminde Görevden Alma

Merkez Yürütme Kurulu, yerel ve genel seçim takviminin başlangıcından oy verme gününe kadar geçen süre içinde çalışmaları yetersiz görülen ya da verilen görevleri yerine getirmeyen Temsilci ve Yürütme Kurulu üyelerini kısmen veya tamamen görevden alabilir. Yürütme Kurulu üyelerinin tamamının görevden alınması durumunda Kurultay’a kadar yeni bir Yürütme Kurulu atanabilir. Yerel örgütlerde oy verme gününden otuz gün sonraki ilk pazar günü Kurultay toplanır ve ilgili organlar seçilir.

Madde 67 – Seçimler

Partide her derece seçim, Siyasal Partiler Yasası’ndaki esaslara göre yapılır. Parti içi seçimlerde “Çarşaf Liste” yöntemi uygulanır. Sıralama, kurayla belirlenen harften başlayarak soyadına göre, divanca düzenlenir.

Adaylık için divana yazılı başvuru gerekir. Divan, seçim başlamadan önce adayları ilân eder. Organlara seçilecek üye sayısının yarısından az işaretlenmiş oylar geçersiz sayılır.
Başkan ve Yönetim Kurulu, kendi kurultaylarınca gizli oyla ve ayrı ayrı seçilir. Eşit oy alan adaylar arasından kazanan kura ile belirlenir.

Herhangi bir kurula seçilen kişinin seçilme koşullarını taşımadığı üst birimler ya da Genel Merkez tarafından saptandığı takdirde o kimsenin kurul üyeliği düşürülür ve yerine yedeği çağrılır.

Aynı aileden ana, baba, eş ve çocuklar ile teyze, amca, hala gibi birinci derece akrabalar seçime katılabilirler, ancak aynı organda görev alamazlar. Aynı organa seçilen akrabalar arasında kura çekilir. Kimse birden fazla Yürütme Kurulu’nda görev alamaz.

Seçimle göreve gelenler parti tüzüğüne, parti hukuku ve parti disiplinine uydukları sürece, seçimle giderler.

Madde 68 – Seçimlere İtiraz

Başkan, Yönetim Kurulu ve delege seçimlerine parti üyeleri 3 gün içerisinde itiraz edilebilir. İtirazlar ilgili ilçe seçim kurulu tarafından karara bağlanır.

Madde 69–  Yargı Kararı ile Kurultay

Seçim Kurulu’nun seçimi iptal etmesi durumunda, seçim 7 gün sonra yenilenir. Bu kurultayda yalnızca seçim yapılır.

Seçimlerin iptaline neden olan sorumlular hakkında disiplin kuralları uygulanır.

BÖLÜM V

SEÇİMLER VE MECLİSLERİN PARTİ ORGANLARI

Madde 70–  Genel ve Yerel Seçimlerde Aday Belirleme

Yasal yeterliliğe sahip her üye, genel ve yerel seçimlerde partiden aday adayı olma hakkına sahiptir.

TBMM adaylarının, yargı denetiminde bütün üyelerin katıldığı önseçimle belirlenmesi esas olmakla birlikte, önseçim yapılamayan durumlarda aşağıdaki yöntemler uygulanır:

a) Parti organlarının yönetim, gözetim ve denetiminde gizli oy, açık sayım yöntemiyle yapılan aday yoklaması biçiminde aday belirleme,
b) Parti organlarının yazılı görüşü alınarak Parti Meclisi’nce merkez yoklaması ile aday belirleme,
c) TBMM üye tam sayısının %5’ini aşmamak üzere ili, seçim çevresi, aday listesindeki sırası, önseçim veya aday yoklama tarihinden en az on gün önce Yüksek Seçim Kurulu’na bildirilerek Parti Meclisi kararı ile merkez (kontenjan) adayları belirleme.

Yerel seçimlerde adaylık koşulları ve aday belirleme yöntemi yukarıdaki kural ve yöntemler esas alınarak belirlenir.

Madde 71 – Aday Adaylığının Önkoşulları

Aday adaylığı için, yasalarda belirlenenlerle birlikte aşağıdaki ön koşullar aranır:

a) Başkan ve Yönetim Kurulu üyeleri aday adayı olabilmek için yasaların öngördüğü sürede bu görevlerinden ayrılmak zorundadır.
b) Aday adayları, Genel Merkez hesabına Merkez Yürütme Kurulu’nun belirleyeceği miktarda para yatırmak zorundadır.
c) Adaylar, birden fazla yöntemle aday adayı olamazlar.
ç) Aday adaylarının durumları Merkez Yürütme Kurulu’nca incelenir ve Parti Meclisi’nin kararına sunulur.
d) Aday listesinde bir eksilme olursa, yasal süre içinde liste, Parti Meclisi’nce tamamlanır.
e) Adayların, bakmakla yükümlü oldukları eş ve çocuklarına ait olanlar dâhil, Genel Merkez’e mal bildirimi vermeleri zorunludur. Parti Meclisi bu bildirimlerin uygun biçimde açıklanmasına karar verebilir.

Aday adayları önseçim süresince dürüstlük ve açıklık ilkelerine uygun davranmakla yükümlüdür.

Madde 72 – Parti Meclis Grupları

TBMM ve Yerel Yönetim Meclis Grupları, partinin bu meclislere seçilen üyelerinden oluşur. İl Genel Meclisi ve Belediye Meclis gruplarının çalışma esasları yönetmelikle düzenlenir.

Madde 73–  Grup İç Yönetmeliği

TBMM Parti Grubu’nun ve organlarının oluşumları ve çalışma esasları, yasalara ve tüzüğe uygun olarak kendi hazırlayacakları iç yönetmelikle düzenlenir.

Partinin Genel Başkanı milletvekili seçilmişse Meclis Grubu’nun da başkanıdır.

BÖLÜM VI

PARTİ GELİRLERİ VE GİDERLERİ

Madde 74 –  Partinin Gelir Kaynakları

Partinin gelir kaynakları şunlardır:

a) Üyelerin giriş ve yıllık ödentileri,
b) Partinin genel ve yerel seçim aday adaylarından alınan adaylık ödentileri,
c) Partinin, TBMM ve yerel yönetim organlarına seçilen üyelerinden alınan grup ödentileri,
ç) Partinin kimlik, bayrak, rozet, yayın gibi ürünlerinin satışından elde edilen gelirler,
d) Parti etkinliklerinden ve lokallerinden sağlanan gelirler,
e) Parti malvarlığından elde edilen gelirler,
f) Yasalara ve tüzüğe uygun olarak verilen bağışlar ve diğer gelirler,
g) Devlet katkıları.

Parti gelirleri tüzel kişilik adına Genel Merkez’e aittir. Genel Merkez, alt kademe örgütlere harcama yetkisi verir.

Parti gelirlerinin örgüte paylaşım oranları Parti Meclisi tarafından belirlenir.

Parti gelirleri, Merkez Yürütme Kurulu’nun belirleyeceği banka ya da bankalarda tutulur.

Parti gelirlerini toplayan görevli, topladığı gelirleri yirmi dört saat içinde belirlenen banka şubesine yatırmak zorundadır.

Parti gelirleri hiç kimseye borç, kredi ya da yardım olarak verilemez.

Madde 75 – Üyelik Ödentileri

Üyelerden 2024 yılı itibariyle asgari ücretin %1’i üyelik ödentisi alınır. Üniversite öğrencilerinden giriş ödentisi alınmaz; aylık ödenti, öğrenciliği devam ettiği müddetçe asıl üyenin dörtte biri oranında alınır.

Parti Meclisi üyelerinden ve Merkez Yürütme Kurulu üyelerinden asıl üye ödentisinin beş katı aylık ödenti alınır.

Ödentisini bir yıl boyunca mazeretsiz ödemeyen ya da aksatan üyeye, ödemesi için uyarı yazısı yazılır. Buna karşın ödentisini ödemeyen üye parti seçimlerinde seçme ve seçilme hakkını kullanamaz.

Madde 76–  Harcama Biçimi

Parti harcamaları belgelere dayanarak yapılır.

Genel Merkez’de harcamalar Genel Başkan, Genel Sekreter, Genel Sayman ve Merkez Yürütme Kurulu’nun belirlediği bir üyeden en az ikisinin imzası ile yapılır.

Günlük harcamalar için Merkez Yürütme Kurulu kararı ile parti kasasında nakit para tutulabilir.
Belirli miktarı aşmayan ödemeler için miktarı belirtilerek alt birimlere ödeme yetkisi verilebilir.

Madde 77–  Gelir ve Giderlerde Kurallar

Tüm parti hesapları bilanço esasına göre tutulur. Gelir ve harcamalar, parti içi eğitim, yardımcı kuruluş payları bütçede gösterilir. Üç aylık sonuçlar Merkez Yürütme Kurulu’nda, yıllık sonuçlar Parti Meclisi’nde incelenip onaylanır.

Parti gelirlerinin toplanması ve harcanması, alım satım komisyonları ve avansların kullanımıyla ilgili esaslar yönetmelikle düzenlenir.

BÖLÜM VII

DİSİPLİN İŞLERİ

Madde 78 – Disiplin Kurulları

Partinin Merkez Disiplin Kurulu, İl Disiplin Kurulu ve TBMM Disiplin Kurulu olmak üzere üç tür disiplin kurulu vardır.

Disiplin kurulları başkan, sekreter ve üyelerden oluşur. Oluşan kurulda avukat savcı, hâkim veya hukuk konusunda öğretim görevlisi mesleklerini icra etmiş kişi var ise kurula o kişi başkanlık eder, diğer hallerde kurul kendi içinde görev bölümü yapar. Birden fazla hukukçunun kurulda olması hallerinde gizli oy, açık sayımla seçim yapılır.

İlçe ve belde örgütleri disiplin kurulu oluşturmazlar. Bu görev, İl Disiplin Kurulu tarafından üstlenilir.

Aynı disiplin kurulunda eşler, kardeşler, ana-babalarla çocuklar, damatlar ve gelinler birlikte görev üstlenemezler.

Disiplin Kurulu üyeleri parti ile iş ilişkisinde bulunamazlar; iş ortakları hakkında disiplin işlemi yapamazlar. Eşler, kardeşler, ana-babalarla çocuklar, damatlar ve gelinler ve ayrıca hala, amca, teyze ve bunların çocuklarına ilişkin disiplin konularına, aynı ilin disiplin kurulu bakamaz. Bu tür disiplin konularına en yakın İl Disiplin Kurulu bakar.

Disiplin Kurulları üye tam sayısının en az üçte iki çoğunluğuyla toplanır ve hazır bulunan üyelerin çoğunluğu ile karar verir.

Disiplin Kurulu kararları, usulüne uygun olarak düzenlenen onaylı bir deftere yazılır ve katılan üyelerce imzalanır. Kararlarda muhalefet şerhleri de yer alır. Kararlar ilgili kişiye ve parti örgütüne yazılı olarak bildirilir.

Disiplin işlemleri yazılı belgeler üzerinde başlar; disiplin kurulu ya da ilgili üyenin istemesi durumunda tanık dinlenebilir.

Madde 79 – Disiplin Suçlarında Yetki

Parti suçlarını cezalandırma görev ve yetkisi disiplin kurullarınındır.

Parti suçlarının, yargı organlarının görev ve yetki alanına girmesi, disiplin işlemi yapılmasına engel olmaz.

Merkez organlarında görev alanların, TBMM üyelerinin, il temsilcilerinin, İl Yürütme Kurulu üyelerinin, Büyükşehir ve İl Merkez Belediye başkanlarının, İl Genel Meclisi üyelerinin, İl Disiplin Kurulu başkan ve üyelerinin parti suçları, Merkez Yürütme Kurulu’nun istemi ile Parti Meclisi kararıyla sevk edilerek Merkez Disiplin Kurulu’nca;

İlçe başkanlarının ve İlçe Yürütme Kurulu üyelerinin, ilçe ve belde belediye başkanlarının, Belediye Meclisi üyeleri ile İl Genel Meclisi üyelerinin parti suçları, başvuru üzerine İl Disiplin Kurullarınca;

TBMM üyelerinin grup disiplinine, TBMM Parti Grubu iç yönetmeliğine, grubun bağlayıcı kararlarına aykırı eylemlerinden doğan parti suçları, başvuru üzerine TBMM Parti Grubu Disiplin Kurulu’nca karara bağlanır.

TBMM üyelerinin partiden kesin çıkarılmasını gerektiren suçlar, Merkez Disiplin Kurulu ve TBMM Parti Grubu Disiplin Kurulu’nun ortak toplantısında oy birliği ile karara bağlanır. Alınan kararlara karşı Büyük Kurultay’da itiraz edilebilir.

Genel Başkan hakkında partiden kesin uzaklaştırmayı gerektiren suçlar kapsamında Merkez Disiplin Kurulu’nun oy birliği ile vereceği uzaklaştırma kararları, Büyük Kurultay’da üçte iki nisbette delege oyuyla onaylandıktan sonra yürürlüğe girer.

Genel Sekreter, Genel Sayman, Merkez Yürütme Kurulu üyeleri ve Parti Meclisi üyeleri hakkında partiden kesin uzaklaştırmayı gerektiren suçlar kapsamında Merkez Disiplin Kurulu oy birliği ile karar alır. Oy birliği ile vereceği uzaklaştırma kararlarına karşı Büyük Kurultay’da itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir.

Madde 80 –Görev ve Yetkileri

Disiplin kurullarının görev ve yetkileri şunlardır:

a) Görev alanlarına giren disiplin konularında soruşturma yapmak ve karar almak,
b) Cezalar konusunda ilgili karar ve yürütme organlarına bilgi vermek,
c) Disiplin cezaları kaldırılması hakkında yetkili organlara görüş bildirmek,
ç) Kendi kurultaylarına rapor vermek.

Madde 81 – Suç Oluşturan Eylemler ve Cezaları

Tüm üyeler partinin anlayış ve ilkelerini korumak ve partili, partisiz öteki kişilerin hak ve özgürlüklerine saygılı davranmakla yükümlüdürler.

Üyelerin partiye zarar vermeyen yapıcı düşünce, eleştiri ve eylemleri kusur ve suç kapsamına alınamaz ve sorgulanamaz.

Partililerin, partiye yönelik kusur ve suç sayılan eylemleri ile bunlara Disiplin Kurullarınca verilebilecek cezalar şunlardır:

1 – Uyarma: Yazılı olarak dikkat çekmektir. Uyarmayı gerektiren eylemler şunlardır:

a) Partililerle kişisel sürtüşmelere girmek,
b) Parti içi ilişkilerde kişisel çıkar gözetmek,
c) Gerçeğe aykırı olarak partide kendisine belli görevler verilmiş gibi davranmak, parti içi yazışmalarda kademelere uymamak,
ç) Zorunlu olmadığını, yarar sağlamayacağını bilerek parti içi yazışmalarda aşama sırasına uymamak,
d) Verilen görevleri savsaklamak, geciktirmek, yapmaktan kaçınmak.

2 – Kınama: Yazılı olarak kusur bildirmektir. Kınamayı gerektiren eylemler şunlardır:

a) Parti içinde ayrımcılık yapmak,
b) Söylentilerin yayılmasına katkıda bulunmak,
c) Gizlilik kararı alınarak yapılmış toplantılarda konuşulanları, belgeleri, kararları açıklamak,
ç) Parti adaylarının seçimi yitirmeleri için çalışmak,
d) Partiye güven, bağlılık ve sempatiyi azaltıcı söz, davranış ve etkinliklerde bulunmak,
e) Uyarılara karşın, ödentileri düzenli ödememek.

Kınama cezası alanlar, bir yıl süre ile seçimle gelinen görevlere aday olamazlar. Seçilmiş olanların görevleri düşer.

3 – Geçici çıkarma: Parti ya da TBMM Parti Grubu üyeliği ile ilişiğin üç aydan on iki aya kadar kesilmesidir. Geçici çıkarmayı gerektiren eylemler şunlardır:

a) Üyelere sözlü saldırıda bulunarak ya da başka biçimde partinin çalışma düzenini bozmak,
b) Parti üyelerini haksız yere suçlamak, onların kesin çıkarma dışında bir ceza almalarına yol açmak,
c) Seçim ve sandık kurullarındaki görevlere gitmemek,
ç) Seçimlerin iptaline neden olacak eylemlerde bulunmak.

Geçici çıkarma cezası alanlar, cezaları süresince parti üyelerine tanınan hakları kullanamaz; ancak üyelikle ilgili tüm yükümlülüklerini yerine getirirler.

4 – Kesin Çıkarma: Parti ya da TBMM Parti Grubu üyeliği ile ilişiğin sürekli kesilmesidir. Kesin çıkarmayı gerektiren eylemler şunlardır:

a) Programda yer alan temel görüşlere ve tüzüğün ana kurallarına, Büyük Kurultay ve yetkili organların bunlarla uyumlu kararlarına açıkça aykırı davranışlarda bulunmak,
b) Üye yazımında ve parti içi seçimlerde hile yapmak,
c) Parti adaylarına karşı, başka parti ve adaylardan yana çalışmak,
ç) Parti içi seçimler ve aday belirlemelerde seçmenleri çıkar karşılığı etkileme girişiminde bulunmak,
d) Partiyle ilgili yer ve etkinliklerde şiddete başvurmak,
e) Büyük Kurultay, Kurultay, Grup ve Meclis işlemlerinin, seçimlerinin ve çalışmalarının yasa, tüzük ve yönetmelik kurallarına uygun olmasını, başarılı sonuçlar vermesini engellemek, çıkmaza girmesine yol açmak amacıyla yetkili organlara ve kişilere karşı tüzüğe uygun itirazlar dışında, her türlü eylemde bulunmak.
f) Parti üyelerine belirli bir amaçla asılsız suçlamalar yönelterek onların kesin çıkarma cezası olmalarına neden olmak.

Yukarıda sayılmayan ancak yasalara, tüzüğe, parti programına aykırı olan, partiye şu ya da bu ölçüde zarar veren eylemlerden sorumlu olduğu saptanan üyeler de eylemlerinin ağırlık derecesine uygun disiplin cezaları ile cezalandırılır.

Disiplin yaptırımı uygulayabilmek için, hakkında soruşturma açılan üyenin belli bir parti suçu işlediği konusunda her türlü duraksamayı ortadan kaldıracak somut verilerin elde edilmesi zorunludur. Disipline ilişkin kararlar, bu tür verilere dayandırılır.

Tüm disiplin cezaları Parti Kütüğü’ne işlenir. Kesin çıkarma cezası alanlar Genel Sekreterlik tarafından parti örgütüne duyurulur.

BÖLÜM VIII

ÇEŞİTLİ HÜKÜMLER

Madde 82 –Defter ve Dosyalar

Parti Genel Merkezi’yle il ve ilçelerde tutulacak belli başlı defter ve dosyalar şunlardır:

a) İlçe başkanlıklarında tutulacak üye kayıt başvuru defteri,
b) Genel Sekreterlikçe Parti Kütüğü’ne göre oluşturulup ilçe başkanlıklarına yollanacak üye kayıt defteri,
c) Genel Merkez ve diğer örgüt kademelerinde tutulacak karar defterleri,
ç) Genel Merkez ve diğer örgüt kademelerinde tutulacak gelen ve giden evrak defterleri,
d) Genel Merkez ve diğer örgüt kademelerinde tutulacak gelir ve gider defterleri,
e) Genel Merkez ve diğer örgüt kademelerinde tutulacak demirbaş defterleri,
f) Yasa, Tüzük uyarınca tutulması gereken ya da Merkez Yürütme Kurulu’nca gerekli görülen defter, dosya ve belgeler.

Madde 83 –  Teknolojiden Yararlanma

Parti kayıtlarının ve gerekli bilgilerin tutulması, hızlı iletişimin sağlanması konusunda bilgisayar, faks (bilgigeçer), telefon ve diğer teknolojik olanaklardan yararlanılır; ancak belgelerin asılları ayrıca saklanır.

Madde 84 – Devamsızlık

Organlarda görev alan üyeler, bu görevlerini aksatmadan yürütmek zorundadırlar. Üyesi olduğu organın toplantısına üç kez üst üste özürsüz katılmayan kişinin üyeliği sona erer.

Madde 85 – Organlarda Görev Alabilme Koşulları

Organlarda görev alanlarla genel ve yerel seçimlerde seçilenler, kendileri ve birinci derece yakınları ile ilgili mal bildirimi vermek zorundadır.

Uyarı dışında disiplin cezası sürenler, organlara aday olamaz.

Parti Meclisi ve Merkez Yürütme Kurulu üyeliği dışında partide aynı anda birden fazla seçimli organda görev alınamaz.

Organlara seçilenler, partide ücretli personel olarak çalışamaz.

Madde 86 – Başarısız Yönetimlerin Çekilmesi

Oy oranı bir önceki seçimden düşük olan hallerde Genel Başkan, Merkez Yürütme Kurulu ve Parti Meclisi görevden çekilmiş sayılır ve 45 gün içerisinde büyük kurultay toplanır.
Oy oranı bir önceki seçimden düşük olan il ilçe ve beldeler ile köy ve mahalle temsilcilikleri de görevden çekilmiş sayılırlar. İl ve ilçelerde beldelerde 30 gün içerisinde genel kurul toplanır. Köy ve mahalle temsilciliklerine ise genel kurul sonrası yeni görevlendirmeler yapılır.

Madde 87 –Yürürlük

Bu Tüzük, 19 Mayıs 2024 tarihinden itibaren geçerlidir.